Archiwum miesiąca: maj 2020

Obowiązek dokonywania badań okresowych elektronarzędzi

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp elektronarzędzia powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa. Należy więc przeprowadzać okresowe kontrole elektronarzędzi (w szczególności skuteczności ochrony przeciwporażeniowej) i rejestrować ich wyniki.
Nie ma przepisu, który wprost nakazywałby dokonywanie takich przeglądów bądź badań elektronarzędzi, w tym skuteczności ich ochrony przeciwporażeniowej – ze ściśle określoną częstotliwością i zakresem czynności przeglądowych. Jednak należy mieć na uwadze, że wykonanie tych czynności nie jest celem samym w sobie, a tak naprawdę sposobem na utrzymanie elektronarzędzi w stanie zapewniającym bezpieczeństwo pracy użytkowników przez cały okres ich eksploatacji.
Elektronarzędzia wedle rozumienia przepisów są maszynami (MG z 30.10.2002 r. Dz.U. Nr 191, poz. 1596, ze zm., w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bhp w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy). Wobec tego montaż i demontaż maszyn oraz ich obsługa, powinny odbywać się przy zachowaniu wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy, uwzględniając instrukcje zawarte w dokumentacji techniczno-ruchowej.
Zgodnie z wytycznymi rozporządzenia, pracodawca zobowiązany jest podjąć działania mające na celu zapewnienie, iż maszyny, które udostępnione pracownikom na terenie zakładu pracy bądź w miejscu określonym przez pracodawcę są odpowiednie do wykonywania pracy lub we właściwy sposób dostosowane do jej wykonywania, a także mogą być eksploatowane bez pogorszenia bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Zatem pracodawca powinien zapewnić, aby maszyny narażone na działanie warunków powodujących pogorszenie ich stanu technicznego poddawane były okresowym kontrolom.
Ponadto w przypadku eksploatacji narzędzi ręcznych o napędzie elektrycznym na placu budowy, obowiązek wykonywania kontroli ich stanu technicznego zgodnie z postanowieniami instrukcji obsługi opracowanej przez producenta oraz dokumentowania ich wyników określony został w § 105 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 6.2.2003 r. w sprawie bhp podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. Nr 47. Poz. 401).
W świetle powyżej przytoczonych przepisów istnieje obowiązek prowadzenia kontroli elektronarzędzi (w tym skuteczności ochrony przeciwporażeniowej) i rejestrowania ich wyników.
Jeżeli w instrukcji obsługi nie podano zakresu i częstotliwości badań kontrolnych danego elektronarzędzia, pracodawca powinien sam je ustalić w oparciu o dowolne warunki techniczne. W tym przypadku można byłoby posłużyć się wycofaną już Polską Normą PN-88/E-08400/10 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym. Badania kontrolne w czasie eksploatacji. Norma ta określa organizację, zakres i częstotliwość badań kontrolnych elektronarzędzi i przedstawia się następująco:
Organizacja badań
1. Sklasyfikować eksploatowane elektronarzędzia według trzech kategorii użytkowania.
Do kategorii I zaliczyć można elektronarzędzia eksploatowane dorywczo, kilkukrotnie w ciągu jednej zmiany, które są zwracane do wypożyczalni bądź do narzędziowni.
Do kategorii II elektronarzędzia eksploatowane często w ciągu jednej zmiany, które nie są zwracane do wypożyczalni/narzędziowni lub są na stanie wypożyczenia pracownika.
Do kategorii III zaliczyć możemy elektronarzędzia użytkowane w sposób ciągły na więcej niż tylko jednej zmianie, zainstalowane na stałe, np. te elektronarzędzia znajdujące się na linii produkcyjnej.
2. Założyć dla każdego elektronarzędzia kartotekę w celu rejestracji wyników kontroli. W takiej kartotece zawarte powinny zostać terminy badań kontrolnych, ich wyniki oraz termin następnych badań. Odnotowane powinny zostać wszelki rodzaje uszkodzeń, a także przeprowadzone naprawy.
3. Zorganizować stanowisko do badan kontrolnych i wyposażyć je w niezbędne do tego celu środki.
4. Upoważnić i wyznaczyć pracowników mających odpowiednie kwalifikacje do przeprowadzania badań kontrolnych. Pracownicy tacy powinni mieć odpowiednią wiedzę z zakresu konstrukcji, obsługi i badań elektronarzędzi, a także posiadać umiejętności prowadzenia wywiadu z osobami użytkującymi elektronarzędzia na temat pracy danego urządzenia i stwierdzonych usterek.
W przypadku braku takich osób w zakładzie pracy, pracodawca może zlecić prowadzenie takowych badan kontrolnych firmom serwisowym, np. serwisowi producenta.

W zakresie kontroli okresowych elektronarzędzi znajdują się ponadto pomiary rezystancji izolacji oraz sprawdzenie obwodu ochronnego. Czynności takie może wykonywać osoba która nabyła odpowiednie kwalifikacje w zakresie kontrolno-pomiarowym. Osoba taka powinna legitymować się ważnym Świadectwem kwalifikacyjnym uprawniającym do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci na stanowisku eksploatacji w zakresie kontrolno-pomiarowym dla urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych o napięciu nie wyższym niż 1 kV.

Elektronarzędzia poddaje się badaniom:
– bieżącym – każdorazowo przed wydaniem elektronarzędzia do eksploatacji i po jego zwrocie do wypożyczalni oraz przed rozpoczęciem pracy na danej zmianie roboczej
– okresowym.
Zakres badań.
Badania bieżące elektronarzędzi polegają na oględzinach zewnętrznych i sprawdzeniu biegu jałowego. Badania okresowe natomiast obejmują demontaż i oględziny wewnętrzne, pomiar rezystancji izolacji, a także sprawdzenie obwodu ochronnego.
Częstotliwość badań okresowych
W zależności od kategorii użytkowania badania okresowe należy wykonywać co:
– 6 miesięcy – dla kategorii I,
– 4 miesiące – dla kategorii II,
– 2 miesiące – dla kategorii III.
Ale uwaga! Okresy te należy skrócić o połowę dla elektronarzędzi użytkowanych w warunkach zwiększonego prawdopodobieństwa uszkodzenia mechanicznego, w pomieszczeniach zapylonych i zawilgoconych oraz na rusztowaniach.
Badania okresowe należy przeprowadzić również w przypadku, kiedy elektronarzędzie zostało narażone na utratę cech ochronnych, co może nastąpić gdy narzędzie upadło, zostało poddane działaniu wilgoci lub substancji niebezpiecznej.
Elektronarzędzia użytkowane w normalnych warunkach należy sprawdzić w temperaturze 15-25°C. Przed wykonaniem badań okresowych narzędzie powinno uzyskać temperaturę otoczenia. W tym celu należy pozostawić urządzenie przez ok. 4 godziny w pomieszczeniu wykonywania badań. Jeżeli elektronarzędzie jest wyposażone we własny transformator ochronny, to badaniom należy również poddać ten transformator.
Pomiar rezystancji izolacji wykonuje się na elektronarzędziu zimnym (o temperaturze otoczenia) łącznie z przewodem przyłączeniowym. Odczyt rezystancji następuje po upływie minuty przyłożonego napięcia stałego o wartości 500 V.
Sprawdzenie obwodu ochronnego dokonuje się w dwóch etapach. Na początek wykonuje się oględziny żył przewodu przyłączeniowego między zaciskami i odciążką. Długość żył powinna być taka, aby przy wysunięciu się przewodu przyłączeniowego z blokady kabla, żyły zasilające (fazowa i zerowa) naprężały się nie wcześniej niż żyła ochronna.
W dalszej kolejności należy wykonać pomiar spadku napięcia pomiędzy stykiem ochronnym wtyczki a badaną dostępną częścią metalową elektronarzędzia przy zasilaniu prądem przemiennym.

praca umysłowa oraz praca fizyczna

Praca umysłowa nieodzownym elementem pracy fizycznej

W terminologii Prawa Pracy brak jest jednoznacznego odniesienia do tych dwóch terminów.

Powszechnie zwykło się przyjmować, iż praca umysłowa to taka, która wymaga wyższego, niż przeciętnie skupienia, umiejętności analitycznych, oraz zaangażowania głównie centralnego układu nerwowego w celu realizacji określonych procesów, jakim jest odbiór i analiza informacji, podejmowanie decyzji, a także gotowość do udzielania odpowiedzi (w zależności od stanowiska).

Ten rodzaj pracy charakteryzuje się większym obciążeniem czynnikami stresogennymi związanym z koniecznością odbioru i przetwarzania dużej ilości informacji, a także z materialnym czynnikiem środowiska pracy. Praca umysłowa wiąże się z wykonywaniem pewnych dodatkowych czynności np. z ręcznym transportem ciężarów (laptop, segregator, ryza papieru), wchodząc w obszar pracy fizycznej. Praca umysłowa polega głównie na planowaniu, wykonaniu pracy koncepcyjnej polegającej na opracowaniu planu, mechanizmu działania celem zrealizowania założonego celu. Z uwagi na znaczne obciążenia statyczne, wynikające z wymuszonej pozycji ciała (z reguły praca siedząca przy obsłudze monitorów ekranowych) ten rodzaj pracy w dużej mierze obarczony jest występowaniem chorób zawodowych lub tzw. parazawodowych, polegających na przeciążeniu układu mięśniowo- szkieletowego (oprócz obciążenia statycznego ryzyko rośnie w wyniku niedostosowania stanowiska pracy do warunków antropometrycznych człowieka, lub braku właściwej organizacji pracy (np. uniemożliwienie korzystania z przerw)).

Z kolei praca fizyczna przejawia się większym zaangażowaniem układu mięśniowo – szkieletowego w proces pracy, aniżeli umysłowego. Przejawia się zwiększonym wydatkiem energetycznym w stosunku do osób wykonujących pracę umysłową, dlatego przepisy bhp szczegółowo regulują warunki pracy osób wykonujących pracę fizyczną, przy okazji nakładając na pracodawcę szereg wymagań związanych z zapewnieniem właściwych warunków pracy i niektórych świadczeń (np. posiłki profilaktyczne). Praca fizyczna nie ma jednak prawa bytu bez wysiłku umysłowego, który pracownik wykonuje w związku z wykonywanymi czynnościami. Pracownik nieustannie myśli i analizuje proces pracy, musi być wyjątkowo skupiony na wykonywaniu czynności, co ma nieodzowny wpływ na jakość i bezpieczeństwo wykonywanej przez niego pracy. Praca fizyczna obarczona jest zdecydowanie zwiększonym ryzykiem powstania urazu z uwagi na częsty kontakt z czynnikami niebezpiecznymi środowiska pracy (np. operowanie narzędziami ręcznymi z napędem, ręczne prace transportowe, odpryski/ odrzut podczas obróbki materiałów – metal drewno itp.), lub szkodliwymi, które w wyniku długotrwałego oddziaływania na organizm ludzki mogą doprowadzić do choroby zawodowej, a w skrajnych przypadkach mogą spowodować także uraz, zmieniając tym samym swoją kwalifikację (np. pyły poniżej DGW – dolnej granicy wybuchowości, maja status czynnika szkodliwego, natomiast po przekroczeniu DGW powodują zagrożenie wybuchowe).

Jak łatwo zauważyć, oba rodzaje prac nieustannie się przeplatają, dlatego trudno jest przyjąć jednoznaczne nazewnictwo w tym zakresie. Bardziej właściwym jest określenie wynikające stricte z przepisów dotyczących bhp, gdzie spotykamy się z określeniem stanowiska robotnicze oraz stanowiska administracyjno-biurowe. Pojęcia te odnoszą się już konkretnie do stanowisk pracy, których charakter wynika z rodzaju wykonywanych czynności. Przynależność stanowisk pracy do danej grupy zależy od rodzaju czynności przeważających w normalnym toku pracy, o czym decyduje ostatecznie pracodawca. Stanowiska administracyjno – biurowe charakteryzują się przewagą pracy umysłowej z „dodatkiem” pracy fizycznej. Natomiast stanowiska robotnicze wykazują znacznie większe zaangażowanie mięśni w wykonanie pracy.