Pomimo stale postępującej automatyzacji w procesach produkcyjnych, w każdym zakładzie nadal używane są narzędzia ręczne. Do jednych z najczęściej używanych narzędzi ręcznych należy nóż.
Kto używa w pracy noży?
- Przede wszystkim przemysł mięsny – rozbiórka mięsa, filetowanie, oprawianie nadal jest wykonywane ręcznie i nie zanosi się, aby w najbliższych latach miało się to zmienić.
- Ogólnie przemysł spożywczy – nie tylko mięso, ale także inne produkty spożywcze wymagają użycia noża.
- Usługi gastronomiczne – użycie noża w celu przygotowania posiłków
- Wszelkie usługi instalatorskie w budownictwie
- Stolarze, tapicerzy
- Ogrodnictwo i botanika
- Lekarze – chirurdzy
- Wiele innych zawodów, w których użycie noża nie jest aż tak częste, ale także ma miejsce.
BHP z nożem – skutki nieprzestrzegania zasad
W razie ignorowania zasad bhp przy pracy z nożem, najczęstszymi skutkami negatywnymi są skaleczenia palców, całych dłoni, rzadziej przedramion i nadgarstków. Mówiąc o skaleczeniach należy powiedzieć, że mogą one mieć ciężkość od drobnych (płytkie przecięcie skóry), poprzez średnio ciężkie (przecięcie skóry i mięśni / ścięgien), aż do wypadków ciężkich, związanych z amputacją palców i większych części dłoni.
BHP z nożem – czynniki zwiększające ryzyko urazu
- Na pierwszym miejscu zdecydowanie pośpiech – niestety dosyć często spotykany w przemyśle spożywczym, gdzie praca występuje w tempie całej linii produkcyjnej – tempo to nie zawsze dostosowane jest do poszczególnych pracowników.
- Bliskość dłoni trzymającej nóż i drugiej, np. stabilizującej przecinany przedmiot
- Cięcie nożem z użyciem znacznej siły, zwiększające ryzyko niekontrolowanego ześlizgnięcia noża
- Nieodpowiedni rodzaj noża do wykonywanej pracy (skrajne sytuacje: maczeta nie nadaje się zupełnie do zdejmowania izolacji z przewodów elektrycznych, tak samo noże z ostrzem ząbkowanym, także nie nadają się do prac elektrycznych / elektroinstalatorskich)
- Niewłaściwy stan narzędzia roboczego – najczęściej chodzi zwyczajnie o tępy nóż. Im nóż bardziej tępy, tym trzeba więcej siły włożyć w cięcie nim. To zaś zwiększa ryzyko niekontrolowanego ruchu dłoni z nożem.
- Zgubienie noża – istotne szczególnie w magazynach, gdzie inna osoba może np. przenieść na regał paczkę, na której leżał nóż. Nóż oczywiście może spaść z takiego regału, czyniąc szkody.
BHP z nożem – Podstawowe zasady bezpieczeństwa
- Odpowiednio zorganizuj pracę – dobierz nóż właściwy do prac, które zamierzasz wykonać.
- Staraj się nie spieszyć przy pracy z nożem.
- Nie tnij przedmiotów trzymając dłonie zbyt blisko siebie biorąc pod uwagę przyłożoną do cięcia siłę – im większej siły używasz, tym dalej od siebie trzymaj dłonie.
- Jeśli nie można zorganizować pracy tak, by dłonie były odpowiednio daleko od siebie, wtedy użyj odpowiednich rękawic antyprzecięciowych lub nakładek antyprzecięciowych na dłonie.
- Nie tnij w taki sposób, że nie widzisz, gdzie są palce i dłoń ręki nietrzymającej noża.
- Operując nożem miej go zawsze w polu widzenia, nie odwracaj wzroku.
- Podawaj nóż innej osobie rękojeścią zwróconą do niej, z ostrzem zwróconym w kierunku przeciwnym niż Twoja dłoń.
- Nie wykonuj gwałtownych ruchów dłonią z nożem w pobliżu innej osoby.
- Nie wykonuj raptownych, niespodziewanych ruchów w pobliżu ani w kierunku osoby operującej nożem.
- Jeśli zamierzasz odebrać nóż podawany przez inną osobę, poczekaj aż zostanie Ci on podany a dłoń podającego znieruchomieje w oczekiwaniu, aż weźmiesz nóż.
- Nie zostawiaj noża z odkrytym ostrzem bez opieki w miejscu, w którym może stanowić zagrożenie dla Ciebie, albo innych osób nie wiedzących o narzędziu. Przykładowo: nóż z zieloną rękojeścią może wizualnie zlać się z szaro – zielonym dywanem, po którym może ktoś chodzić np. w pantoflach.
- Jeśli w pracę z nożem wkładasz dużo siły, to ostrze noża i ta siła powinny być skierowane ZAWSZE w kierunku OD Ciebie i innych osób.