Wypadek w drodze do pracy, wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy

Rodzaje wypadków związanych z pracą

Wypadek związany z pracą to pojęcie bardzo precyzyjnie zdefiniowane i aby można było mówić o takim wypadku, konieczne jest spełnienie kilku przesłanek. Co więcej, nie każde zdarzenie uznawane za wypadek musi być wypadkiem w pracy, a niektóre wypadki po pracy mogą zostać potraktowane jako wypadki związane z pracą. Dlaczego?

Definicja wypadku

Wypadek jest to nagłe zdarzenie o potencjalnie różnych przyczynach zewnętrznych, w którego następstwie dochodzi do jakiegokolwiek urazu lub śmierci. O wypadku związanym z pracą mówić można jedynie wtedy, kiedy do zdarzenia takiego dochodzi w czasie wykonywania obowiązków służbowych przez ubezpieczonego. To daje łącznie cztery przesłanki, które muszą być spełnione łącznie, aby wypadek związany z pracą, mógł być także sklasyfikowany, jako wypadek przy pracy: zewnętrzna przyczyna nagłego zdarzenia, poniesienie urazu lub śmierci oraz związek z wykonywaną pracę. Pozornie ta definicja jest wyczerpująca, jednak w praktyce nie zawsze jest wystarczająca.

Wypadki w drodze do pracy

Jeśli w drodze do pracy ubezpieczony ulega wypadkowi, to zgodnie z powyższą definicją nie następuje spełnienie czwartej przesłanki, czyli związku z pracą – tak wydaje się na pierwszy rzut oka. Jednak przepisy jasno precyzują, że w drodze do pracy lub w czasie powrotu do domu pracownik pozostaje w dyspozycji zakładu pracy i przez to wypadki w drodze do lub z pracy traktowane są na równi z tymi, które wydarzają się na stanowisku pracy.

Zobacz film, przedstawiający w skrócie, jakie są rodzaje wypadków i jakie przysługują do nich świadczenia:

Polecenia i wypadki

Ważną kwestią dla ustalenia przebiegu zdarzenia jest wskazanie, czy pracownik czynność, w czasie której wykonywania uległ wypadkowi, zainicjował samodzielnie, czy też na polecenie przełożonych. Dla stwierdzenia wypadku jednak to rozróżnienie nie ma znaczenia, ponieważ zarówno zdarzenia w czasie wykonywania zwykłych zadań służbowych, jak też działań podjętych bez polecenia przełożonych, a będących w interesie zakładu, traktowane są w jednakowy sposób.

Wypadek bez pracy?

Jest jeszcze jedna ważna kategoria wypadków, które wymagają oddzielnego omówienia. Są to tak zwane zdarzenia traktowane na równi z wypadkami związanymi z pracą. Dochodzi do nich w sytuacji, która nie ma bezpośredniego związku z codziennymi czynnościami służbowymi, ale która wynika wyłącznie z przyczyny istniejącego stosunku pracy. Mówiąc wprost – jako sytuacje równoważne z wypadkami w pracy rozpatruje się wypadki w delegacji, przy czynnościach na rzecz zakładowych jednostek związkowych czy innych służbach zakładowych, nawet jeśli działanie takie wykracza poza codzienny zakres obowiązków, ale pozostaje w związku z wykonywaną pracą.

Każdy wypadek jest inny

Zebranie podstawowych zasad i definicji wydaje się zadaniem prostym, natomiast po wypadku należy ustalić jego przebieg i to jest kwestia zdecydowanie bardziej skomplikowana, ponieważ tego rodzaju dochodzenia wymagają bardzo szczegółowych opisów zdarzenia przekazanych przez różne źródła. Analiza wypadków ma bowiem doprowadzić do wydania zaleceń zwiększających bezpieczeństwo i wdrożenia ich w codziennej praktyce zakładu, a więc można śmiało powiedzieć, że każdy wypadek ma konsekwencje zdecydowanie wykraczające poza samo zdarzenie.

Informacje dodatkowe:

Rodzaje wypadków związanych z pracą – prezentacja do pobrania

najważniejsze przepisy BHP

BHP – najważniejsze akty prawne

Bezpieczeństwo i higiena pracy to zagadnienia w dużej mierze podlegające ustaleniom zdroworozsądkowym, jednak bardzo ważne jest, aby równocześnie uczynić zadość właściwym przepisom. W polskim prawodawstwie nie funkcjonuje wyczerpujący akt prawny, który w sposób kompleksowy regulowałby kwestie BHP, natomiast kilka dokumentów zdecydowanie ma znaczenie dominujące. Poniżej zbiór tych najważniejszych aktów prawnych regulujących kwestie BHP:

Akty prawne i ich krótka charakterystyka

Tabela : charakterystyka wybranych aktów prawnych dotyczących tematyki BHP

Akt prawny Zawartość
USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. /tekst jednolity z 1998 r. Dz. U. Nr 21 poz. 94 z późn. zm./. Kodeks pracy reguluje podstawowe kwestie związane z BHP, precyzuje obowiązki pracodawcy na niskim poziomie szczegółowości, opisuje podstawowy sposób organizacji pracy z uwzględnieniem norm bezpieczeństwa i higieny. Dotyczy wszystkich branż i firm.
USTAWA z dnia 24 sierpnia 1991 r. O ochronie przeciwpożarowej. /tekst jednolity z 2009 r. Dz. U. Nr 178 poz. 1380 z późn. zm./. Ustawa te dotyczy wyłącznie kwestii związanych z zabezpieczeniami na wypadek pożaru. Informuje między innymi o warunkach alarmowania, sposobach zabezpieczenia grupowego i indywidualnego, a także precyzuje, jakie są obowiązki pracodawcy w zakresie zapewnienia ochrony ppoż.
ROZPORZĄDZENIA MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. /tekst jednolity z 2003 r. Dz. U. Nr 169 poz. 1650 z późn. zm. /. Jest to swoiste uzupełnienie i rozszerzenie abstrakcyjnych zapisów Kodeksu pracy. Rozporządzenie jest aktem niższego rzędu, ale za to zdecydowanie bardziej szczegółowym. Jest to pierwszy akt prawny, który realnie służy za podstawę przy opracowywaniu konkretnych wzorców postępowań albo projektowaniu zabezpieczeń.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe /Dz. U. z 1998 r. Nr 148, poz. 973 Rozciągnięte na wszystkie stanowiska komputerowe jest, w związku z charakterystyką działalności wielu podmiotów, jednym z najważniejszych aktów prawnych regulujących kwestie BHP. Choć pozornie zakres tematyczny nie jest duży, powszechność stanowisk komputerowych sprawia, że rozporządzenie to ma bardzo szerokie zastosowanie.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy. /Dz. U. z 2002 r. Nr 191 poz. 1596 z późn. zm./. Dotyczy praktycznie wszystkich firm produkcyjnych, ale także przedsiębiorstw usługowych, rzemieślniczych i wielu innych. Pojęcie maszyny jest bowiem rozciągnięte także na „narzędzia”, a to oznacza, że z tym rozporządzeniem zetknie się większość przedsiębiorców.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI I PRACY z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy /Dz. U. z 2004 r. Nr 180 poz.1860 z późn. zm./. Pozornie rozporządzenie to nie ma realnego wpływu na bezpieczeństwo i higienę pracy, jednak jego rolą jest uporządkowanie zasad edukacji z zakresu BHP, co w ogólnym zarysie przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa w gospodarce. Na co dzień rozporządzenie to nie jest szczególnie przydatne, ale ze względu na fakt, że służy ono jako podstawa do przygotowania także obowiązkowych szkoleń, jego związek z realnymi wynikami BHP nie może być negowany.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 7 stycznia 2009 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy /Dz. U. z 2009 r. Nr 14 poz. 80/. Jest to drugie z rozporządzeń o charakterze czysto technicznym. Nie ma wpływu na poziom bezpieczeństwa, jednak reguluje jedną z konsekwencji wypadku – jest to ważne ze względu na wykorzystywanie kart statystycznych w pracach legislacyjnych oraz w celu realnej poprawy bezpieczeństwa. Poza tym, nieprzestrzeganie zapisów tego rozporządzenia niesie za sobą określone konsekwencje karne i finansowe.

 

dostosowanie maszyn do minimalnych wymagań w zakresie bhp

Maszyny a wymagania BHP

Zastosowanie praktycznie dowolnych urządzeń i maszyn wymaga uzgodnienia ich instalacji z obowiązującymi normami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Nawet jeśli kupowane maszyny są reklamowane jako bardzo bezpieczne i stabilne, problem ich zespolenia z zasadami bezpieczeństwa pozostanie zawsze aktualny. Dlaczego? Wyjaśniamy to w tym artykule.

Bezpieczna maszyna

Maszyny i urządzenia muszą być bezpieczne. Pojęcie to wydaje się wręcz aksjomatem, ale w praktyce zrozumienie problematyki BHP w odniesieniu do maszyn nie jest powszechne. Zabezpieczenia wbudowane w urządzenia to jedno, ale konieczne jest również prawidłowe zabezpieczenie zainstalowanego urządzenia, jego oznakowanie, przygotowanie instrukcji (zarówno odnośnie do prawidłowej eksploatacji, jak i postępowania w sytuacjach awaryjnych). Wszystkie maszyny, które są bezpieczne w rozumieniu odnośnych przepisów są oznaczone certyfikatami zgodności (Deklaracją Zgodności).

Jak zabezpieczyć maszyny?

Zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy przy maszynach przemysłowych wymaga zwykle spełnienia kilku podstawowych warunków:

  • instalacji i kalibracji urządzeń sterujących pracą maszyny, jeśli panel sterowania nie jest wbudowany w samą jej konstrukcję lub kalibracji i zabezpieczenia stanowiska pracy przy panelu wbudowanym;
  • zabezpieczenia procedury uruchamiania maszyn, co wiąże się często z koniecznością przeprowadzenia wstępnych czynności kontrolnych przynajmniej niektórych elementów maszyny;
  • zapewnienia skutecznego i bezpiecznego sposobu awaryjnego zatrzymywania pracy maszyny. W zależności od typu i konfiguracji urządzenia może to wymagać instalacji dodatkowych elementów obwodu elektrycznego lub dodatkowych urządzeń sterujących;
  • instalacji osłon przy elementach ruchomych, podajnikach, przenośnikach, wyrzutniach itd. Ogólnie rzecz biorąc, stosowanie osłon jest możliwe w odniesieniu do wszystkich elementów maszyn, ale w przypadku wybranych jest koniecznością;
  • instalacji systemu odłączania urządzenia od zasilania. Warto podkreślić, że nie chodzi tu o wyłączenia awaryjne, tylko o odłączenie urządzenia po zakończonej pracy. W zależności od sposobu zasilania i specyfiki stanowiska może być konieczna instalacja dodatkowego osprzętu, który pozwoli bezpiecznie wyłączać zasilanie;
  • opracowania i wykonania oznakowania w pobliżu punktów niebezpiecznych. Takie oznakowanie musi ściśle odpowiadać rodzajowi zagrożenia, a znaki umieszczone być w miejscach widocznych i umożliwiających podjęcie odpowiedniej reakcji w przypadku wystąpienia zagrożeń;
  • zabezpieczenia maszyn przed przebiciem, pożarem, wybuchem itd., w zależności od typu maszyny oraz specyfiki stanowiska.

Nowe czy uzgodnione?

Teoretycznie obowiązek zapewnienia zgodności z wymaganiami minimalnymi dotyczy starych urządzeń (które z tymi wymaganiami nie były zgodne w chwili produkcji), ale w praktyce nie można zaniedbać kwestii związanych z BHP również przy maszynach nowych. Te są wprawdzie stosunkowo dobrze zabezpieczone już na etapie wykonania fabrycznego, jednak instalacja maszyny w konkretnych warunkach zakładu produkcyjnego może oznaczać konieczność zastosowania dodatkowych środków bezpieczeństwa. Jest to kwestia, którą należy wnikliwie przeanalizować – od prawidłowego zabezpieczenia urządzenia zależy dokonanie odbioru przez UDT, ale przede wszystkim bezpieczeństwo, higiena i efektywność pracy przy danym urządzeniu.

Zadania służby BHP - co to jest?

Służba BHP – jakie ma cele?

Służba BHP to specyficzny „organ” firmy, którego zadaniem jest szeroko rozumiane nadzorowanie wszystkich tych aspektów działalności, które dotyczą bezpieczeństwa i higieny pracy. W praktyce zakres obowiązków, choć ustawowo tożsamy w każdej sytuacji, zależy od specyfiki firmy i jej etapu rozwojowego.

Szczegółowe zadania służby BHP

Służba BHP wykonuje między innymi zadania polegające na:

  • bieżącej kontroli stanowisk pracy pod kątem zgodności z normami, wymogami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy;
  • informowaniu właściwych osób i organów firmy o stwierdzonych nieprawidłowościach;
  • współpracy z pracodawcą w zakresie usuwania stwierdzonych zagrożeń dla bezpieczeństwa;
  • opiniowaniu instrukcji bezpieczeństwa sporządzanych zgodnie z odnośnymi przepisami (typowe instrukcje tworzone w większości firm dotyczą między innymi: stosowanych rozwiązań technologicznych, postępowania w razie stwierdzenia zagrożenia, obsługi maszyn i urządzeń, postępowania z materiałami szkodliwymi lub niebezpiecznymi, udzielania pomocy przedmedycznej);
  • udziale w dokonywaniu oceny zagrożeń dla bezpieczeństwa i higieny pracy dla nowo tworzonych stanowisk, stanowisk reorganizowanych i przenoszonych;
  • konsultacjach i wsparciu pracodawcy w zakresie szkoleń i adaptacji pracowników do zasad BHP obowiązujących w firmie;
  • prowadzeniu doradztwa i konsultowania zasad BHP z pracownikami, jednostkami organizacyjnymi i niezależnymi podmiotami działającymi w obrębie organizacji (np. związkami zawodowymi);
  • sporządzaniu analiz i planów dotyczących BHP w firmie;
  • optymalizacji nowych procesów technologicznych wdrażanych w zakładach usługowych i produkcyjnych;

Najważniejszy z najważniejszych

Podstawowym zadaniem służby BHP jest bez wątpienia kontrola bieżąca. Pozostałe funkcje mają charakter okresowy lub epizodyczny – są oczywiście ważne, ale ich realizacja jest uzależniona przede wszystkim od etapu rozwojowego firmy, natomiast bieżąca kontrola BHP jest obszarem zainteresowań służby BHP przez cały czas.

Taka kontrola może przyjmować różne formy: od okresowego sprawdzania określonych parametrów na stanowiskach pracy, przez monitoring sytuacji, aż po interwencje kryzysowe, kiedy warunki BHP zmieniają się w związku z różnymi niezależnymi czynnikami.

To bieżąca analiza zagrożeń w miejscu pracy stanowi podstawę do budowy instrukcji bezpieczeństwa, zarysów procesów technologicznych itd. Zmiany w zasadach BHP wynikają zawsze ze zmian o charakterze organizacyjnym i wynikają ze stanu poprzedniego – służba BHP jest odpowiedzialna za znajomość stanu zabezpieczeń przed zagrożeniami wszystkich typów w dowolnym momencie historii firmy. Dysponując tymi informacjami, służba BHP sugeruje rozwiązania zwiększające komfort i bezpieczeństwo pracy w zakładzie lub na poszczególnych stanowiskach i tylko dzięki danym bieżącym może skutecznie brać udział w badaniu przyczyn wypadków albo zdarzeń ryzykownych w organizacji.

Podsumowanie

Choć zadanie służby BHP można z powodzeniem opisać w jednym, niezbyt długim zdaniu, w praktyce jest to zespół złożonych działań, których realizacja przyczynia się do maksymalizacji komfortu i bezpieczeństwa oraz higieny pracy w dowolnym horyzoncie czasowym, zarówno w kontekście poszczególnych stanowisk, jak i w kontekście sytuacji całej organizacji. Zadanie służby bezpieczeństwa – to podstawowe – jest realizowane na różne sposoby, często każdego dnia, choć zwykle nie jest to szczególnie widoczne. Wagę tych zadań docenia się jednak szczególnie wtedy, kiedy widać postęp w warunkach higieny pracy wraz z rozwojem firmy i wydłużeniem się czasu jej obecności na rynku.

Badania lekarskie - zmiany po 1 kwietnia 2015

Badania lekarskie dla pracowników po 1 kwietnia

Badania lekarskie dla pracowników od dłuższego czasu były dyskutowane: ich zakres, forma oraz katalog osób, które były objęte wyłączeniami, nie były właściwie dopracowane i dostosowane do wymogów rynku pracy. Obecnie część ograniczeń ustawowych została zmieniona.

Nowe wyłączenia po 1 kwietnia

Od 1 kwietnia zmienił się katalog wyłączeń. Do tej pory zasada była jasna: przy zmianie pracodawcy konieczne było przeprowadzenie ponownych badań lekarskich, niezależnie od ważności poprzedniego orzeczenia o zdolności do pracy. Konieczność powtórzenia badań dotyczyła również osób, które nie pozostawały w stosunku pracy przez co najmniej 30 dni. W nowej formie utrzymano ograniczenia czasowe, co oznacza, że bez względu na pracodawcę, po 30 dniach od zerwania lub zakończenia poprzedniego stosunku pracy, konieczne będzie powtórne wykonanie badań lekarskich.

Nowością w Kodeksie Pracy jest jednak wyłączenie z obowiązku przeprowadzania badań wstępnych w przypadku zmiany pracodawcy. Zmiana ta jednak ma ograniczony zakres:

  • stanowisko w nowej firmie musi być identyczne lub zbliżone do dotychczas zajmowanego przez pracownika w macierzystej organizacji;
  • badania lekarskie zachowują ważność do czasu określonego przez lekarza albo w terminie przewidzianym ustawą, jeśli termin ten nie był przez lekarza skrócony;
  • lista narażeń na nowym stanowisku musi być taka sama jak w poprzednim miejscu pracy;
  • wyłączenie nie obejmuje osób wykonujących prace uznane za niebezpieczne.

Bez zmian – terminarz badań

Podstawowe terminy badań są określone ustawą i w nowelizacji nie wprowadzono żadnych zmian, co oznacza, że:

  • co 5 lat badaniom podlegają osoby pracujące na stanowiskach biurowych bez komputerów;
  • co 4 lata badaniom podlegają osoby pracujące na stanowiskach biurowych i przy komputerach;
  • co 3 lata badaniom podlegają pracownicy wykonujący swoje obowiązki w miejscu o podwyższonej temperaturze;
  • co 2 lata badaniom podlegają pracownicy wykonujący swoje obowiązki w miejscu o podwyższonej temperaturze, starsi niż 45 lat, a także osoby pracujące na stanowisku wiążącym się z narażeniem na oddziaływanie szkodliwych pyłów lub par;
  • w terminach krótszych niż wyżej wymienione, jeśli lekarz z uzasadnionych medycznie przyczyn skróci interwał badań w stosunku do maksymalnego okresu ważności orzeczenia przewidzianego ustawą.

Po co zmiany?

W porównaniu z całokształtem przepisów regulujących badania lekarskie pracowników, wprowadzone zmiany wydają się wręcz kosmetyczne, jednak w praktyce mają one duże znaczenie. Ponieważ mobilność pracowników rośnie, zwiększa się też gotowość do podjęcia pracy na rzecz innych pracodawców, konieczność częstego wykonywania badań lekarskich staje się relatywnie bardziej uciążliwa. Przy zwiększonej rotacji pracowników jest to problematyczne także dla pracodawców, których ustawa zobowiązuje do pokrycia kosztów badań lekarskich dla pracowników.

Zmiana, nawet pozornie niewielka, w takim zakresie, w jakim zmodyfikowano Kodeks Pracy, ma na celu przede wszystkim ułatwienie formalności związanych ze zmianą miejsca zatrudnienia – wymogiem nadal jest utrzymanie identycznych warunków pracy, co oznacza, że poziom bezpieczeństwa i komfortu pracowników nie powinien ulec zmniejszeniu. To ułatwienie jest w istocie tylko realizacją podstawowych postulatów logicznego uproszczenia prawa pracy. Oczywiście jedna nowelizacja nie jest wystarczająca do tego, aby Kodeks pracy uznać za najlepszy z możliwych, jednak jest to krok w dobrym kierunku, zarówno z punktu widzenia pracodawców, jak i pracowników.

Zadania służby BHP - co to jest?

Wypadki przy pracy cz. 2: co nie jest wypadkiem?

W poprzednim wpisie wypadki przy pracy cz. 1: kiedy jest wypadek – omówiona została szerzej definicja wypadku przy pracy. Dla przypomnienia, brzmi ona tak:

Ustawa  z dnia 30 października 2002 r.  o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy  i chorób zawodowych.

Art. 3. 1. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1)     podczas   lub w   związku   z wykonywaniem   przez   pracownika   zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2)     podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3)     w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Dzisiaj omówimy, kiedy zdarzenie skutkujące rozstrojem zdrowia pracownika nie może być zaklasyfikowane jako wypadek przy pracy.

Opierając się na powyższej definicji, rozbijmy kryteria uznania zdarzenia za wypadek przy pracy:

Zdarzenie nagłe

Co nie jest wypadkiem?

  • urazy przeciążeniowe, powstałe w związku z wykonywaną pracą, a konkretnie z jakimiś czynnikami biomechanicznymi (np. urazy kolan wskutek wielokrotnie powtarzających się ruchów nogi), które działają na pracownika ciągle lub cyklicznie (ponad 1 dzień)
  • rozstrój zdrowia psychicznego wskutek np. stale występujących w środowisku pracy czynników stresogennych

Przyczyna zewnętrzna

Nie będzie wypadkiem na przykład:

  • zawał serca, jeśli poszkodowany miał zdiagnozowaną chorobę wieńcową (przyczyną rozstroju zdrowia jest choroba wewnętrzna)
  • akt samookaleczenia

Uraz lub śmierć

Tutaj ponownie wykluczeniem zdarzenia jako wypadek przy pracy może być zawał wskutek zdiagnozowanej choroby wieńcowej, ponadto stałych problemów zespołom powypadkowym dostarczają przypadki odnowienia się lumbago / rwy kulszowej / dyskopatii, jeśli poszkodowany już wcześniej miał zdiagnozowane takie choroby (zdaniem wielu lekarzy chorób tych nie da się całkowicie wyleczyć i kolejne wystąpienia objawów /bólu, trudności w poruszaniu się / są raczej pewne).

Kolejnym powodem do wykluczenia zdarzenia jako wypadku przy pracy jest zatrucie. Niektóre rodzaje zatruć nie dają żadnych urazów, nie powodują żadnych problemów medycznych, po usunięciu z organizmu substancji, którą zatruł się poszkodowany. Takie zdarzenie zatem nie może być uznane za wypadek przy pracy, przy czym akurat w temacie zatruć jest dość bogate orzecznictwo sądów, wedle którego w niektórych przypadkach zatrucia uznaje się za wypadek przy pracy (dotyczy to w szczególności zatruć pokarmowych w gastronomii i górnictwa).

Związek z pracą

Wypadki, które wydarzyły się w trakcie samowolnego opuszczenia zakładu pracy przez pracownika, nie mogą być zaklasyfikowane jako wypadki przy pracy – nie ma związku z wykonywaną pracą.

To samo dotyczy wypadków poza zakładem pracy, jeśli poszkodowany opuścił go za przyzwoleniem przełożonych, ale w celu wykonywania czynności prywatnych.

Trzecie wykluczenie, to wypadek w czasie wykonywania czynności prywatnych przez pracownika na terenie zakładu pracy i w godzinach pracy.

Warto dodać, że wykluczenie pierwsze i trzecie w kategorii „Związek z pracą” może także być przyczyną nałożenia kary porządkowej na pracownika.

Zdarzenie nie zostało uznane za wypadek przy pracy, co wtedy?

W takiej sytuacji poszkodowany, jeśli nie zgadza się z decyzją zespołu powypadkowego, ma dwie możliwości:

  • Zgłoszenie uwag do protokołu i przekazanie ich na piśmie pracodawcy, jeszcze zanim ten zatwierdzi protokół powypadkowy. Jeśli pracodawca, mimo zgłoszonych uwag zatwierdzi protokół powypadkowy, wg którego zdarzenia nie uznaje się za wypadek przy pracy, jest jeszcze opcja 2:
  • Zgłoszenie się po poradę prawną do najbliższej siedziby Okręgowego Inspektoratu Pracy – inspektorzy pracy bądź wyjaśnią poszkodowanemu zasadność nieuznania zdarzenia za wypadek przy pracy, bądź podejmą kroki względem pracodawcy, jeśli uwagi poszkodowanego są zasadne.
Wypadek przy pracy - kiedy zdarzenie nim jest? Miniaturka - P.W. LJM Leszek Maruszczyk

Wypadki przy pracy: cz. 1 – kiedy jest wypadek?

Po dłuższych blogowych „wakacjach” wracamy do publikowania materiałów informacyjnych z zakresu BHP i Prawa Pracy na blogu.

Na „pierwszy ogień” idzie tematyka wypadków przy pracy. Tematyka bardzo rozległa, a zatem powstanie cały cykl wpisów, traktujących o różnych aspektach postępowania powypadkowego i związanych z nim kwestii. Dziś część pierwsza, w której odpowiemy sobie na pytanie:

Co jest wypadkiem przy pracy, a co nie jest?

Informacja: jeśli nie chcesz czytać całego tekstu, zobacz na dole wpisu film, w którym skompresowaliśmy treść tego artykułu 🙂

W tym miejscu warto zacząć od podstaw prawnych, konkretnie od najważniejszego aktu prawnego,

Ustawy  z dnia 30 października 2002 r.  o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy  i chorób zawodowych.

W wymienionej Ustawie w punkcie trzecim odnajdujemy definicję wypadku przy pracy:

Art. 3. 1. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1)     podczas   lub w   związku   z wykonywaniem   przez   pracownika   zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2)     podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3)     w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Dalsze podpunkty punktu trzeciego Ustawy regulują kwestie zdarzeń zrównanych z wypadkami przy pracy, oraz kwestie ochrony prawnej po wypadkach m.in. osób wykonujących takie zawody, jak rolnik, sportowiec, poseł i senator, celnik, duchowny, a także osób zatrudnionych na podstawie agencyjnej umowy o pracę i innej.

Kiedy jest wypadek przy pracy infografika P.W. LJM Leszek Maruszczyk

Wchodząc w szczegóły powyższej definicji, omówmy poszczególne warunki uznania zdarzenia za wypadek przy pracy:

Nagłość zdarzenia

Zdarzenie nagłe oznacza, że czynniki, które rozstroiły zdrowie poszkodowanego, trwały nie dłużej, niż jedna zmiana robocza, łącznie z nadgodzinami.

Przyczyna zewnętrzna

W postępowaniu powypadkowym bardzo dużą rolę odgrywa analiza przyczyn wypadku, przede wszystkim po to, by zapobiegać im w przyszłości. Jednak analiza przyczyn zdarzenia (jeszcze na etapie przed uznaniem zdarzenia za wypadek przy pracy) jest również istotna z tego względu, że aby zdarzenie mogło zostać uznane za wypadek przy pracy, przynajmniej jedna z jego przyczyn musi być przyczyną zewnętrzną – zlokalizowaną „poza” poszkodowanym (szerzej ta kwestia omówiona zostanie w jednym z kolejnych wpisów).

Konieczność wystąpienia urazu, lub śmierci

Zespół powypadkowy ocenia bądź samodzielnie, bądź w porozumieniu z lekarzem, czy uszczerbek na zdrowiu powstały w wyniku zdarzenia, miał charakter urazowy. Zatem wszelkie choroby (np. zapalenie opon mózgowych), nawet jeśli w jakimś stopniu powiązane z wykonywaną pracą, nie są podstawą do uznania zdarzenia za wypadek przy pracy (w większości przypadków, są jednak wyjątki od tej reguły).

Podstawą do uznania zdarzenia za wypadek przy pracy, jest także zgon poszkodowanego w okresie do sześciu miesięcy od daty wypadku, o ile zgon ma związek z wypadkiem.

Związek z wykonywaną pracą

Zdarzenie, które nastąpiło wskutek wykonywania czynności prywatnych przez pracownika, nie może być uznane za wypadek przy pracy. Przykładowo: jeśli pracownik opuści stanowisko pracy i uda się np. po prywatne zakupy (nawet za wiedzą i zgodą pracodawcy), a w trakcie drogi do sklepu wydarzy się wypadek komunikacyjny, to zdarzenie, które spotkało takiego pracownika nie może być uznane za wypadek przy pracy.

Słowem zakończenia: aby zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy, spełnione muszą być wszystkie z czterech powyżej przedstawionych kryteriów. Niespełnienie chociaż jednego z nich skutkuje nieuznaniem zdarzenia za wypadek przy pracy.

Podsumowanie – streszczenie artykułu – film „Co jest wypadkiem przy pracy”:

Kiedy zdarzenie jest wypadkiem – dodatkowe materiały

W kolejnych wpisach omówimy bardziej szczegółowo kwestie powyższych kryteriów, decydujących o zakwalifikowaniu wypadku, jako wypadku przy pracy.

Pierwsza rocznica bloga o BHP na stronie pwljm.pl

Pierwsza rocznica strony i bloga o bezpiecznej pracy

Dzisiaj, w dniu 26. czerwca 2015 roku mija pierwsza rocznica od pierwszego, inauguracyjnego wpisu na blogu o bezpieczeństwie i higienie pracy.

BHP - P.W. LJM - pierwsza rocznica strony pwljm.pl o BHP

Blog o BHP

Przez ten rok udało Nam się na blogu opublikować 37 wpisów, w których chcieliśmy poruszyć kwestie istotne ze względu na nadchodzący czas (np. wpis o bezpieczeństwie podczas Bożego Narodzenia), lub też chcieliśmy pokazać kwestie BHP z nieco innej strony – nie jako nudny monolog na temat Prawa Pracy, ale jako coś bardziej przystępnego, a nieraz i zabawnego.

Odwiedzający

W ciągu tego minionego roku mieliśmy niemal 12 000 odwiedzających i ponad 20 000 odsłon strony i bloga. Czy to dużo, czy mało?

Na tle innych stron, przykładowo stron rozrywkowych, to oczywiście mało.

Biorąc jednak pod uwagę tematykę – bezpieczeństwo i higienę pracy, która nie cieszy się taką popularnością w naszym kraju, jak np. rozrywka, albo polityka, uważamy, że te dwadzieścia tysięcy odsłon to całkiem niezły wynik (także biorąc pod uwagę, że w pierwszym miesiącu działalności strony i bloga odsłon było zaledwie 70 🙂  ).

Plany na przyszłość

W dużym skrócie: nadal robić to, co do Nas należy 🙂

W większych szczegółach – nadal na blogu udzielać odpowiedzi na różne pytania, które pojawiają się w naszej pracy po stronie kursantów na szkoleniach BHP, po stronie pracodawców, po stronie uczestników postępowań powypadkowych i tym podobnych.

Ponadto – nadal informować o nowinkach technicznych w zakresie bezpieczeństwa pracy, ratownictwa przedlekarskiego, nadal informować o ważnych zmianach w Prawie Pracy, zmianach mających wpływ na bezpieczeństwo w pracy.

Zatem: trzymajcie za Nas kciuki, a jeśli macie do Nas jakiekolwiek sprawy – korzystajcie z komentarzy, lub piszcie, dzwońcie na nasz kontakt.

 

Jak często kursy BHP?

Szkolenia BHP – jak często?

W naszej pracy często jesteśmy pytani o to

jak często musi być przeprowadzane szkolenie BHP?

Otóż, odpowiedź jest różna w zależności od tego, w kontekście którego pracownika pytający zadaje pytanie. Bowiem dla pracowników zatrudnionych na różnych stanowiskach czasookresy szkoleń BHP mogą się różnić, podobnie jak odpowiedź może być różna ze względu na rodzaj (wstępne BHP, okresowe BHP) i kolejność szkolenia (pierwsze, bądź kolejne szkolenia okresowe BHP).

Szkolenie wstępne BHP

Szkolenie wstępne z zakresu BHP i PPOŻ musi odbyć się w pierwszym dniu zatrudnienia, jeszcze przed dopuszczeniem nowego pracownika do pracy na stanowisku. Szkolenie wstępne BHP musi być także przeprowadzone dla pracownika, który kontynuuje pracę u tego samego pracodawcy, ale po jakiejkolwiek nieciągłości zatrudnienia (choćby jednodniowej).

W tym miejscu warto dodać, że obowiązek przejścia szkolenia BHP mają także osoby wykonujące zadania służby BHP, a także wszyscy kierownicy, w tym prezesi, dyrektorzy i inne osoby reprezentujące przed pracownikami podmiot gospodarczy, będący organizatorem pracy.

Pierwsze szkolenie okresowe BHP – kiedy?

Pierwsze szkolenie okresowe BHP musi odbyć się przed utratą ważności poprzedniego szkolenia BHP dla danego pracownika. Utrata ważności następuje:

  • W przypadku pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, administracyjno – biurowych i innych, inżynieryjno – technicznych – w ciągu roku od szkolenia wstępnego BHP. Zatem ci pracownicy przechodzą szkolenie okresowe przed upływem 12 miesięcy zatrudnienia.
  • W przypadku pracodawców, pracowników ich reprezentujących i pracowników pełniących funkcje kierownicze pierwsze szkolenie okresowe BHP należy przeprowadzić do 6 miesięcy od zatrudnienia.
  • Wyjątki od powyższych reguł stanowią sytuacje, gdy pracownik posiada zaświadczenie o odbyciu szkolenia okresowego dla tego samego stanowiska u poprzedniego pracodawcy i okres ważności tego szkolenia nie minął.

    Przykładowo: Jan Kowalski 01.10.2014 r. przeszedł szkolenie okresowe BHP dla pracowników biurowych w firmie A. Następnie w firmie A zwolnił się i od stycznia 2015 pracuje w firmie B, również na stanowisku biurowym. W firmie B przeszedł szkolenie wstępne BHP 01 stycznia 2015, zatem do 31 grudnia 2015 jest okres ważności szkolenia wstępnego BHP. Jednak p. Kowalski nowemu pracodawcy przedstawił zaświadczenie o ukończeniu szkolenia BHP z października 2014 roku, którego okres ważności kończy się z upływem września 2020 roku (6 lat). Zatem pracodawca B nie musi w ciągu roku od zatrudnienia Jana Kowalskiego organizować dla niego szkolenia okresowego BHP, pierwsze szkolenie okresowe BHP p. Kowalski w nowej firmie przejdzie przed końcem września 2020 roku.

Kolejne szkolenie okresowe BHP – jak często?

Co ile czasu organizowane są szkolenia BHP

Jak często należy organizować kursy BHP – infografika

  • Dla pracowników na stanowiskach robotniczych szkolenie okresowe z zakresu BHP i PPOŻ powinno odbywać się nie rzadziej, niż co 3 lata.
  • Wyjątek stanowi wykonywanie przez pracowników robotniczych prac szeroko rozumianych, jako „niebezpieczne” – w tym przypadku kolejne szkolenia okresowe BHP powinny następować nie rzadziej, niż co 12 miesięcy.

    Pod pojęciem „prace niebezpieczne” należy rozumieć między innymi wszystkie prace stolarskie (maszyny stolarskie traktowane są jako niebezpieczne) i z użyciem pras mechanicznych i hydraulicznych, na wysokości i poniżej poziomu terenu, w studzienkach, zbiornikach, kesonach. Tu jednak konieczne jest rozpatrzenie każdego przypadku z osobna, warto zasięgnąć porady w okręgowym inspektoracie pracy.

  • Dla pracowników na stanowiskach administracyjno – biurowych i innych szkolenie okresowe BHP powinno odbywać się nie rzadziej, niż co 6 lat.
  • Dla pracowników na stanowiskach kierowniczych (w tym pracodawców), inżynieryjno – technicznych, służb BHP szkolenie okresowe z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej należy organizować nie rzadziej, niż co 5 lat.

Jak często szkolenia BHP – zobacz film:

Szkolenia BHP – dodatkowe informacje:

Materiały na temat częstotliwości szkoleń BHP do pobrania:

Prezentacja – częstotliwość szkoleń BHP

Infografika – jak często organizować szkolenia BHP

Dodatkowe strony w serwisie:

Szkolenia BHP – powiat opolski

Szkolenia BHP – powiat kędzierzyńsko – kozielski

Szkolenia BHP – powiat Strzelce Opolskie

Szkolenia BHP – powiat krapkowicki