Temat niejednokrotnie był poruszany w publikacjach branżowych, jednak praktyka udowadnia, iż temat jest jak najbardziej aktualny i w dalszym ciągu nastręcza pracodawcom wielu problemów i wątpliwości. Rozważmy więc problem jeszcze raz.

Obowiązek przeprowadzania instruktażu stanowiskowego podyktowany jest zapisami rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. nr 180, poz. 1860 z poźn. zm.) Jest elementem szkolenia wstępnego, któremu poddany jest każdy (bez wyjątku) pracownik przed dopuszczeniem do pracy na danym stanowisku. Jeżeli pracownik wykonuje pracę na kilku stanowiskach, wówczas winien być poddany instruktażowi stanowiskowemu na każdym z nich. Instruktaż stanowiskowy przeprowadza się również w każdym przypadku zmiany stanowiska pracy (czyli w trakcie trwania zatrudnienia), jeżeli zmiana stanowiska wiąże się z narażeniem na inne niż do tej pory, działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych, a także w przypadku zmiany warunków techniczno – organizacyjnych, takich jak zmiana procesu technologicznego, zmiana zasad organizacji pracy, wprowadzeniu do użytku substancji o działaniu szkodliwym dla zdrowia lub niebezpiecznym, zastosowaniu nowych lub zmodernizowanych narzędzi, maszyn i innych urządzeń technicznych. Instruktaż stanowiskowy ma za zadanie przygotować pracownika do pracy w zmienionych warunkach jej wykonywania. W związku z czym jeżeli zmiana stanowiska pracy wiąże się jedynie ze zmianą nazwy stanowiska, w tym wynagrodzenia (np. inspektor/ starszy inspektor, specjalista/ główny specjalista itp.), natomiast zakres pełnionych obowiązków, warunki pracy i podległość służbowa pozostają bez zmian, wówczas nie przeprowadza się ponownego instruktażu stanowiskowego. Jednak w przypadku, gdy następuje awans pracownika, który jest zwiany np. z pełnieniem funkcji kierowniczej (np. w komórce organizacyjnej zostaje powołany kierownik), wówczas jest podstawa ku temu, aby taki instruktaż przeprowadzić, albowiem pojawia się dodatkowy czynnik szkodliwy dla zdrowia w postaci stresu związanego ze zwiększoną odpowiedzialnością, w tym odpowiedzialnością za pracę podwładnych. Instruktaż stanowiskowy przeprowadza się w każdym przypadku zmiany stanowiska pracy, która ewidentnie łączy się ze zmianą rodzaju zagrożeń, materiałami i urządzeniami wykorzystywanymi w procesie pracy, warunkami, w tym miejscem wykonywania pracy (np. stolarz/ lakiernik, mechanik/ kierowca itp.).

Fakt odbycia instruktażu stanowiskowego potwierdza się na karcie szkolenia wstępnego w dziedzinie bhp (załącznik nr 2 do rozporządzenia) w punkcie 4 „Instruktaż stanowiskowy” i dołącza do akt osobowych pracownika. Szkolenie przeprowadzane jest jednorazowo i ważne jest do czasu w jakim pracownik wykonuje pracę w niezmienionych warunkach.

Warto zaznaczyć, iż osobami upoważnionymi do przeprowadzenia instruktażu stanowiskowego jest sam pracodawca lub wyznaczona przez niego osoba kierująca pracownikami, która z racji tego, iż pełni funkcję kierowniczą, posiada (a przynajmniej powinna posiadać, co jest podyktowane wymogami prawa pracy) szkolenie okresowe w dziedzinie bhp dla pracodawców i innych osób kierujących pracownikami. Ramowy program szkolenia okresowego BHP dla osób kierujących pracownikami w punkcie 5 zawiera tematykę dotyczącą organizacji i metodyki szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (z uwzględnieniem metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego).