Archiwa tagu: prawo pracy

Tag Prawo Pracy

najważniejsze przepisy BHP

Tak otagowane są treści na blogu firmy LJM, w których opisywane są kwestie prawne związane z pracą i szeroko rozumianym prawem pracy. Mogą więc być to treści na temat:

  • Obowiązków uczestników procesu pracy, w szczególności obowiązków dotyczących organizowania bezpiecznych stanowisk pracy (obowiązki organizatora pracy), oraz obowiązków stosowania się do zasad bezpiecznej i higienicznej pracy (obowiązki pracowników, zlecenio i dziełobiorców, osób współpracujących i samozatrudnionych)
  • Praw pracowników w zakresie zatrudnienia, wynagrodzenia, decydowania o niektórych aspektach działalności zakładu – przede wszystkim w zakresie BHP
  • Praw pracodawców, na przykład w zakresie ustalania harmonogramu pracy, w zakresie wydawania poleceń podległym pracownikom i praw pracodawców względem instytucji państwowych, jak PIP, PIS, UDT
  • Wszelkich kwestii związanych z BHP, w tym również z wypadkami przy pracy i pokrewnymi
  • Spraw, związanych pośrednio z bezpieczeństwem pracy, na przykład z kwestiami w zakresie czasu pracy, praw do odpoczynku itp.
  • Innych kwestii prawnych podczas wykonywania pracy (nawiązywani i rozwiązywanie umów o pracę, umów o dzieło, umów zlecenie i o współpracę).

Czynniki rakotwórcze – zmiany w przepisach

Od 7 lutego 2020 obowiązuje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 stycznia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.

Rozporządzenie to zmienia w zasadzie tylko jeden element pierwotnego Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1117), a mianowicie załącznik nr 1, w którym określono, co w Polsce jest uważane za substancję chemiczną, mieszaninę, czynnik lub proces technologiczny o działaniu rakotwórczym, lub mutagennym.

Poprzedni załącznik nr 1 wymieniał następujące czynniki rakotwórcze / mutagenne (pogrubiliśmy element, który zmieniono):

  1. Czynniki fizyczne
    – Promieniowanie jonizujące.
  2. Procesy technologiczne, w których dochodzi do uwalniania substancji chemicznych, ich mieszanin lub czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym
    – Produkcja auraminy.
    – Procesy technologiczne związane z narażeniem na działanie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, obecnych w sadzy węglowej, smołach węglowych i pakach węglowych.
    – Procesy technologiczne związane z narażeniem na działanie pyłów, dymów i aerozoli tworzących się podczas rafinacji niklu i jego związków.
  3. Produkcja alkoholu izopropylowego metodą mocnych kwasów.
  4. Prace związane z narażeniem na pył drewna twardego.

Obecnie załącznik ten ma dosłownie dwie zmiany (również pogrubiliśmy w tekście):

I. Czynniki fizyczne

  1. Promieniowanie jonizujące.

II. Procesy technologiczne, w których dochodzi do uwalniania substancji chemicznych, ich mieszanin lub czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym

  1. Produkcja auraminy.
  2. Procesy technologiczne związane z narażeniem na działanie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, obecnych w sadzy węglowej, smołach węglowych i pakach węglowych.
  3. Procesy technologiczne związane z narażeniem na działanie pyłów, dymów i aerozoli tworzących się podczas rafinacji niklu i jego związków.
  4. Produkcja alkoholu izopropylowego metodą mocnych kwasów.
  5. Prace związane z narażeniem na pyły drewna.
  6. Prace związane z narażeniem na krzemionkę krystaliczną – frakcję respirabilną powstającą w trakcie pracy.

Komentarz do zmian:

Po pierwsze zamieniono pyły drewna twardego, na pył drewna w ogólności. Wcześniej, jako drewno twarde klasyfikowano gatunki takie jak buk, dąb, osika, jesion, grab, brzoza, klon, czereśnia, wiśnia, grusza, jabłoń, kasztan, orzech włoski i biały, teak, palisander, cis, mahoń, heban. Określenie wszystkich tych gatunków jako drewno twarde było ciekawym przypadkiem, gdyż wskazane gatunki mają różne właściwości (niektóre są w istocie gatunkami twardymi, inne nie).

Miała miejsce dyskusja, czy powyższy zestaw gatunków jest właściwy i wyczerpujący problematykę rakotwórczych pyłów drewna. Obecna zmiana wprowadzona w Rozporządzeniu zmieniającym (…) ucina tę dyskusję, gdyż obecnie niezależnie, jakiego gatunku drewno jest stosowane w procesach pracy, jego pył traktowany jest jako rakotwórczy.

W efekcie z dnia na dzień wszystkie stolarnie, producenci wyrobów drewnianych, drewnopochodnych (płyty, pellet) – stali się zatrudniającymi pracowników w narażeniu na działanie czynników rakotwórczych, nawet jeśli zakład przerabiał typowe gatunki drewna miękkiego, jak sosna i świerk.

Po drugie wprowadzono do wykazu pył zawierający krystaliczną krzemionkę w frakcji respirabilnej. Pył taki występuje w wielu zakładach i przy wielu procesach pracy. Tutaj także – ogromna ilość pracodawców z dnia na dzień stała się zatrudniającymi pracowników przy czynnikach rakotwórczych / mutagennych.

Obowiązki pracodawców w związku z czynnikami rakotwórczymi.

Opisywane zmiany nakładają na pracodawców szereg nowych obowiązków:

  • Prowadzenie rejestru pracowników narażonych na działanie czynników rakotwórczych.
  • Prowadzenie rejestru prac wiążących się z narażeniem na działanie czynników rakotwórczych.
  • Przechowywanie tych rejestrów przez okres 40 lat (wynika to z okresu latencji niektórych nowotworów), lub przekazanie do inspektora sanitarnego – jeśli firma kończy działalność.
  • Sporządzanie corocznej informacji na temat stosowania czynników rakotwórczych i mutagennych, oraz przekazywanie jej do PIP i PIS (więcej o tej informacji pisaliśmy tutaj).
  • Przeprowadzanie badań i pomiarów środowiska pracy w zakresie pyłów drewna, lub zawierających krystaliczną krzemionkę co 3 lub 6 miesięcy (zależnie od wykrytego stężenia).
  • Zmiana oceny ryzyka zawodowego – powinno być w niej wyszczególnione występowanie czynników rakotwórczych, mutagennych w środowisku pracy.
  • Zmiana wzorów skierowań na badania lekarskie – dla stanowisk, na których występują wymienione rodzaje pyłów.

Jaki jest cel tych zmian?

Oczywiście zapewne czołowym celem jest lepsza ochrona zdrowia obywateli. Trudno jednak oprzeć się wrażeniu, że istotnym czynnikiem przy wprowadzeniu tych zmian było dobro budżetu państwa. Przecież częściej prowadzone badania środowiska pracy, to także częściej naliczany podatek. Podobnie z badaniami lekarskimi, będą one wykonywane częściej i pewnie będą droższe (większy zakres badań specjalistycznych, koniecznych do wykonania), a więc podatek naliczany będzie częściej i wyższy za jedno badanie medycyny pracy. Całkiem możliwe także, że zakłady, w których warunki pracy uległy tak „drastycznej zmianie na gorsze” (z roku na rok „pojawiły się” czynniki rakotwórcze), za niedługo będą musiały płacić wyższe składki do ZUS.

Charakterystyka wypadków zrównanych z wypadkami przy pracy

Istnieje w przepisach pewna grupa wypadków, które, choć nie zachodzi w ich przypadku bezpośredni związek z wykonywaniem czynności służbowych, traktowane są na równi z wypadkami przy pracy. Tego rodzaju sytuacje dotyczą zdarzeń, które, choć nie są bezpośrednio związane z pracą, mogą mieć miejsce jedynie w przypadku pracownika danej firmy. Brzmi to nieco zawile, ale ze względów praktycznych takiego stopnia abstrakcji wymaga sformułowanie przepisów.

Wypadki zrównane z wypadkami przy pracy

Aby ułatwić praktyczne rozpoznanie okoliczności wypadku i umożliwić stwierdzenie, czy w konkretnym przypadku zaistniał wypadek równoważny wypadkowi przy pracy, czy nie, wprowadzono dodatkowe charakterystyki dla trzech rodzajów sytuacji, w których dochodzi do wypadków. W rozumieniu przepisów za wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy dochodzi:

  • jeśli pracownik realizuje zadania zlecone przez działające w obrębie zakładu jednostki związkowe. Warunkiem oczywiście jest odpowiedni poziom bezpieczeństwa zapewniany przez środki ochrony indywidualnej i inne zabezpieczenia w czasie trwania czynności – gdyby do wypadku doszło z racji złego zabezpieczenia miejsca działania albo niedostosowania zadań do kompetencji pracownika, nadal można mówić o wypadku, ale jego klasyfikacja jest sprawą bardziej skomplikowaną;
  • jeśli pracownik przebywa w podróży służbowej, a rozpatrywane zdarzenie ma związek z zadaniami, które zostały powierzone pracownikowi na czas podróży. Wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy będzie więc wypadek drogowy w czasie przejazdu na szkolenie lub w miejscu odbywania spotkań służbowych, ale już wypadek w czasie wolnym – nie;
  • jeśli pracownik odbywa służbę w jednostce samoobrony lub zakładowej straży pożarnej, przy czym w tym przypadku nie ma znaczenia, czy miejsce służby znajdowało się na terenie zakładu pracodawcy czy poza nim.

Wypadki zrównane z wypadkami przy pracy – podsumowanie graficzne

Wypadki zrównane z wypadkami przy pracy: infografika

Infografika: wypadki zrównane z wypadkami przy pracy

Nadal w mocy pozostają oczywiście podstawowe kryteria charakterystyczne wypadku: nagłość zdarzenia, zewnętrzna przyczyna oraz konsekwencje, do których zalicza się uraz lub śmierć pracownika. W przypadku wypadków zrównanych z wypadkami przy pracy obowiązują te same zasady ustalania okoliczności i pracownik nabywa w związku z wypadkiem identyczne prawa do zasiłków.

Co ważne, wypadkowi zrównanemu z wypadkiem przy pracy może ulec jedynie pracownik. To oznacza, że wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy nie może zostać stwierdzony w przypadku osób pobierających stypendia, przyuczanych do zawodu ani pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych. Katalog wyłączeń jest zresztą szerszy, jednak pozostałe sytuacje mają miejsce stosunkowo rzadko, w związku z tym również praktyka orzecznicza jest uboższa.

Podsumowując: zrównanie wypadku z wypadkiem przy pracy ma wymiar formalny, ponieważ dotyczy jedynie kwestii związanych ze sporządzaniem dokumentacji powypadkowej. Nie wpływa to natomiast na uprawnienia pracownika, zmianie nie ulega również sama definicja wypadku ani warunki uznania danego zdarzenia za związane z pracą – w tym przypadku katalog wygląda nieco inaczej, jednak ciągłość przyczynowo-skutkowa między zatrudnieniem a wypadkiem pozostaje zachowana, ponieważ osoby niezatrudnione nie mogą ulegać wypadkom przy pracy, ergo tej kwestii również zrównanie nie zmienia.

Dodatkowe informacje:

Infografika na temat wypadków zrównanych z wypadkami przy pracy – pobierz.