Archiwum kategorii: Ryzyko zawodowe

Azbest i jego wpływ na ludzi

Kilkanaście lat temu w Ameryce i na Zachodzie rozpoczęła się azbestowa psychoza. Tropiono wszelkie ślady tego minerału. Zdarzało się, że nawet zamykano szkoły, co do których istniało podejrzenie, że znajduje się w nich azbest. Dzieci pozostawały w domach do momentu, aż szkoła została uznana za bezpieczną.

Czy ten strach był uzasadniony? Zgodnie z obecną opinią ekspertów, budynki zawierające azbest stwarzają bardzo małe ryzyko. Pomimo to miliardy dolarów wydano na usuwanie azbestu z domów i szkół, żeby ochronić mieszkańców. Jednak po pewnym czasie okazało się, że zabiegi związane z usuwaniem azbestu były często bardziej szkodliwe niż pozostawienie go w spokoju.

Kto jest narażony na ryzyko?

Styczność z azbestem może być szkodliwa, ale sporadyczne kontakty nie powodują niepożądanych skutków. Wszyscy wdychamy małe ilości włókien azbestowych bez ujemnych konsekwencji. Na rzeczywiste ryzyko są narażeni górnicy, pracownicy budowlani i wszyscy, którzy mają stały kontakt z tym minerałem.

Niebezpieczeństwo w miejscu pracy.

Azbest jest gatunkową nazwą grupy minerałów, które mogą dzielić się na cienkie włókna.

Podstawowe typy azbestu

Pewne jego rodzaje – wśród nich chryzotyl ( biały ), krokidolit ( niebieski ) a amozyt ( brązowy ) – są trwałe, oporne na gorąco i mają właściwości zapobiegania rozprzestrzenianiu się ognia. Były kiedyś szeroko stosowane w instalacjach i zabezpieczeniach przed ogniem.

Wdychane włókna azbestu zbierają się w płucach i przyczyniają się do powstania raka płuc, międzybłoniaka oraz azbestosy ( zwłóknienie płuc ). Okres pomiędzy kontaktem z azbestem a początkiem choroby wynosi 10-15 lat w przypadku raka płuc i 20-45 lat w przypadku międzybłoniaka i azbestozy. Ostrość choroby zależy od długości trwania kontaktu i ilości wdychanego azbestu.

W Polsce najczęstszym nowotworem złośliwym u mężczyzn jest rak płuc. Uważa się że 5% jego przypadków rozwija się w efekcie kontaktu z różnymi chemikaliami i azbestem. Pracownicy narażeni na kontakt z azbestem, którzy palą papierosy, są bardziej narażeni na raka płuc niż niepalący. Również rodziny tych pracowników są narażone, ponieważ włókna azbestu mogą być przenoszone na włosach i ubraniu.

Wiele domów, szkół oraz budynków handlowych i publicznych, zbudowanych przed rokiem 1999, zawiera kruchą izolację azbestową lub inne materiały. Eksperci z dziedziny zdrowia są zgodni, że większość tych materiałów nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, ponieważ włókna azbestowe są utwardzone i nie mogą przedostawać się do powietrza. Pomimo obaw, w ostatnich latach nigdy nie stwierdzono przypadku choroby wywołanej wyłącznie kontaktem z azbestem w domu. Ponadto wielu lekarzy uważa obecnie, że delikatne włókna chryzotylu, który stanowi większość azbestu stosowanego w domach, cechują się mniejszą szkodliwością niż igłopodobne włókna krokidolitu czy amozytu.

Według Światowej Organizacji Zdrowia, każda dawka azbestu, jako czynnika zaliczanego do rakotwórczych, powinna być eliminowana ze środowiska. Stąd w Polsce tendencja do ciągłego obniżania NDS ( najniższe dopuszczalne stężenie ) azbestu w powietrzu. Badania polskie wskazują, że w budynkach mieszkalnych w dobrym stanie technicznym, gdzie użyto utwardzonych, niepylących płyt cementowo – azbestowych, przeciętne stężenie azbestu w powietrzu nie stanowi realnego zagrożenia zdrowia. Problemem pozostaje narażenie na pyły osób pracujących przy obróbce produktów zawierających azbest, a szczególnie przy usuwaniu materiałów azbestowych z budynków.

Miniatura - ikona ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego – informacje wstępne

Ocena ryzyka zawodowego to pierwszy z procesów prowadzących do zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa. Choć wydaje się, że większość potrzebnych informacji można już znaleźć w gotowej postaci w Internecie, nie jest to prawdą i ocenę ryzyka należy przeprowadzić w każdym zakładzie i dla każdego stanowiska oddzielnie, aby mieć pewność, że uwzględnione zostały cechy specyficzne dla danej organizacji.

Norma PN-N-18002 dokładnie precyzuje, czym jest ryzyko zawodowe, przy czym najistotniejszą informacją jest z pewnością fakt, że ryzyko zawodowe powiązane jest z możliwością wystąpienia negatywnych skutków zdrowotnych. Oznacza to, że ocena ryzyka zawodowego ma zapewnić pracownikom, że w czasie pracy nie ucierpi ich zdrowie.

Ocenę ryzyka zawodowego można przedstawić jako analizę bieżącego stanu zabezpieczeń. Ocenie podlega środowisko pracy, definiowane są czynniki szkodliwe, przedsiębrane środki ostrożności i stopień, w jakim dzięki nim można ograniczyć ryzyko konkretnego zdarzenia. Ocena ryzyka zawodowego musi także uwzględniać specyficzne warunki pracy, dzięki czemu możliwe jest również wychwycenie niespecyficznych dla danego zawodu zagrożeń. Przykładem może być ocena ryzyka zawodowego sprzedawcy – co do zasady nie ma zwykle ryzyka poparzenia chemicznego na tym stanowisku, ale w przypadku sprzedawców w sklepie z chemią gospodarstwa domowego należy takie zagrożenie uwzględnić i opisać środki zaradcze.

Cel przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego można jednak rozumieć również nieco inaczej. Wprawdzie naczelnym imperatywem jest obniżenie ryzyka dla zdrowia i życia pracowników tak bardzo, jak to tylko możliwe, ale można na to spojrzeć również z perspektywy ekonomii – każdy wypadek obniża efektywność pracy, zmniejsza wydajność i ogranicza rentowność przedsiębiorstwa, nawet jeśli nie bierze się pod uwagę potencjalnych konsekwencji cywilnoprawnych zdarzenia.

Tabela: stopniowanie ryzyka

Tabelaryczna ocena ryzyka zawodowego

Źródło: pip.gov.pl

Ocena ryzyka zawodowego jest analizą wymuszoną odpowiednimi przepisami. Do przeprowadzenia takowej zobligowany jest każdy pracodawca, ale – co ważne – przepisy nie precyzują w sposób jasny i pełny, w jaki sposób ocenę taką się przeprowadza. Stąd też dziś dominują dwa trendy – byle jaka analiza, która nic nie daje, przeprowadzana przed przedsiębiorców, dla których liczą się tylko krótkoterminowe zyski, albo rzetelna ocena przeprowadzana przez zewnętrznych ekspertów, która ma naprawdę pomóc w zapewnieniu najwyższego standardu bezpieczeństwa, a przy okazji przyczynić się również do wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstwa w dłuższej perspektywie czasowej. To drugie podejście ma też tę zaletę, że bezpieczeństwo pracy jest regulowane różnymi aktami normatywnymi, więc zaangażowanie do jego oceny kogoś, kto potrafi wychwycić biurokratyczne niuanse, ma duże znaczenie dla prawnej sytuacji firmy. Warto też zauważyć, że dobrze przygotowana ocena ryzyk zawodowych dla poszczególnych stanowisk zdecydowanie ułatwia przygotowanie dokumentów szczegółowych, w tym instrukcji BHP i polityki bezpieczeństwa, jeśli taka w firmie obowiązuje. Z kiepską oceną ryzyka nie da się uzyskać równie dobrych efektów.

Ryzyko w pracy magazyniera

Zagrożenia w pracy kasjera

W pracy kasjera można wskazać 5 głównych zagrożeń dla bezpieczeństwa o różnej istotności i częstości występowania, a także odmiennych skutkach. W praktyce jednak wszystko zależy od przygotowania stanowiska pracy i zakresu obowiązków, ponieważ istnieją tu spore różnice między stanowiskiem kasjera w małych sklepach osiedlowych a dużych marketach, gdzie praca kasjera zorganizowana jest zgoła odmiennie.

  1. Bóle mięśniowe, choroby kości i stawów. Zagrożenie to jest związane w głównej mierze z przebywaniem przez długi czas w wymuszonej i zwykle niezbyt ergonomicznej pozycji, połączonej z koniecznością wykonywania pracy przy pakowaniu zakupów klientów. Przeciążenie układu ruchowego może manifestować się na różne sposoby, różne są także sposoby eliminacji lub ograniczania zagrożenia. Jest to najczęstsze zagrożenie, o średniej częstości występowania i nieakceptowalnych następstwach.
  2. Przeciążenia układu ruchowego związane z przenoszeniem towarów. Ze względu na odmienne przyczyny i skutki, zagrożenie to, choć również prawdopodobne i z nieakceptowalnymi następstwami, należy odróżnić od opisanego wcześniej. W tym przypadku dochodzi przede wszystkim do uszkodzeń stawów i kośćca, rzadziej samych mięśni. Odmienne niż w poprzednim punkcie są również metody eliminacji zagrożeń – skupiają się one wokół zmiany organizacji pracy i zastosowaniu wspomagających systemów transportowych, jeśli jest to możliwe.
  3. Porażenie prądem elektrycznym. Choć jest to stosunkowo mało prawdopodobne zagrożenie, jego następstwa są poważne, więc należy zastosować odpowiednie środki zaradcze. Dobra organizacja miejsca pracy oraz regularne przeglądy bezpieczeństwa stosowanych podzespołów elektrycznych mogą niemal całkowicie wyeliminować zagrożenie.
  4. Zranienia, zwichnięcia lub potłuczenia związane z uderzeniem o nieruchome przedmioty. Przyczyną tego zagrożenia jest zwykle zła organizacja miejsca pracy i nieuwaga, ale ważnym elementem jest też jakość materiałów, z których wykonuje się poszczególne elementy stanowiska pracy. Konieczne jest również bieżące usuwanie wypaczeń czy nierówności posadzek i zapewnienie warunków sprzyjających większemu skupieniu uwagi kasjerów.
  5. Problemy ze wzrokiem lub choroby oczu. Przyczyną jest niedostateczne lub przeciwnie, zbyt intensywne oświetlenie, narażenie na długotrwałą emisję promieniowania przez sprzęt komputerowy (monitory kasowe), niedoświetlenie miejscowe stanowiska pracy itd. Dbałość o właściwe oświetlenie miejsca pracy i umożliwienie pracownikom regulacji punktowego oświetlenia stosowanie do bieżących potrzeb może znacząco ograniczyć zagrożenie i zwiększyć komfort pracy.

Wszystkie wyżej wymienione zagrożenia są w pewnej części wspólne również dla stanowiska sprzedawcy, jeśli jest ono sformułowane tak, że obejmuje między innymi obsługę kasy. W praktyce są to zagrożenia powszechne, nieograniczające się jedynie do specyficznego miejsca pracy, natomiast w przypadku kasjerów natężenie czynników ryzyka jest duże, w związku z czym rośnie również prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych następstw narażenia.