Archiwum kategorii: Dokumentacja BHP

Treści traktujące o dokumentacji związanej z różnymi tematami z zakresu BHP i ochrony przeciwpożarowej, w tym:
– dokumentacji związanej z zatrudnieniem i bezpieczeństwem pracownika, jak np. rejestry czynników szkodliwych i uciążliwych, oceny ryzyka zawodowego, instrukcje BHP i procedury bezpieczeństwa
– dokumentacji związanej z obowiązkami informacyjnymi pracodawcy względem pracowników (dokumentacja ze szkoleń BHP i PPOŻ, innych, informacje o osobach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy i ewakuacji, wszelkie spisy i wykazy, jak np. wykazy środków opatrunkowych, spisy ważnych telefonów alarmowych, dokumentacji oceny ryzyka zawodowego dla stanowisk pracy, instrukcji bezpiecznego wykonania robót IBWR itp.)
– dokumentacji związanej z wypadkami (protokoły powypadkowe, karty wypadków, rejestry wypadków, karty statystyczne i inne statystyczne dokumenty, analizy wypadkowości itp.).

Terminy: informacja o czynnikach i procesach rakotwórczych

Jak co roku, do dnia 15 stycznia wszystkie firmy, w których przetwarzane są czynniki, bądź wykonywane procesy o działaniu rakotwórczym, lub mutagennym (a także prawdopodobnym), muszą przesłać dokument „INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANINACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM ZA XXXX ROK” do odpowiedniego wojewódzkiego inspektora sanitarnego i odpowiedniego wojewódzkiego inspektora pracy.

Jakie informacje?

W wymienionym dokumencie przede wszystkim należy podać dane podmiotu, którego informacja dotyczy, oraz szczegółowe informacje, jaki to czynnik, bądź proces rakotwórczy / mutagenny miał miejsce w roku poprzednim:

  • czy były to substancje chemiczne o działaniu rakotwórczym
  • czy było to promieniowanie jonizujące
  • czy był to jakiś proces o działaniu rakotwórczym, lub mutagennym
  • dlaczego ten czynnik rakotwórczy / mutagenny był stosowany

Ponadto w informacji należy przekazać informację o zastosowanych środkach ochronnych dla pracowników wykonujących pracę w kontakcie z czynnikiem rakotwórczym lub mutagennym i szczegóły stanowisk pracy, na jakich pracowali ci pracownicy. Kolejne dane to charakterystyka zastosowanego procesu, bądź czynnika rakotwórczego / mutagennego.

Konsekwencje sporządzenia informacji.

Wielu pracodawców obawia się, że sporządzenie i przesłanie takich informacji do Inspekcji Pracy i Inspekcji Sanitarnej narazi ich na kontrolę. Z naszych obserwacji wynika, że nie ma związku pomiędzy przesłaniem takiej informacji, a ilością kontroli z organów nadzoru nad warunkami pracy.

Konsekwencje nie sporządzenia informacji, gdy jest wymagana.

Obserwujemy także (np. u klientów przejmowanych od innych firm świadczących usługi BHP), że w razie kontroli z PIP, bądź PIS – jeśli taka informacja o czynnikach / procesach rakotwórczych, mutagennych nie została sporządzona – stosowny inspektor zawsze nakłada na kontrolowany podmiot grzywnę. Nie zaobserwowaliśmy, by np. inspektor pracy skierował sprawę do prokuratury, co nie znaczy, że nie może tego zrobić w uzasadnionych przypadkach.

Cel informacji.

Do „INFORMACJI O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANINACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM” powinien być także sporządzony imienny rejestr pracowników, którzy pracowali w kontakcie z czynnikiem rakotwórczym, lub mutagennym. Ten rejestr, jak i „Informacja…” winny być przechowywane przez okres 40 lat. Tak długi okres przechowywania wynika stąd, że:

  • Wspomniana dokumentacja może w przyszłości dla pracownika być podstawą do ubiegania się o świadczenia z ubezpieczeń społecznych;
  • Okres latencji niektórych nowotworów może wynieść nawet 40 lat.

Czy twoja firma musi sporządzić taką informację?

Podstawą sporządzenia wspomnianego dokumentu jest ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy – to w nim, w załączniku nr 1 znajdziesz wykaz substancji, czynników i procesów, jakie w naszym kraju uznawane są za rakotwórcze, lub mutagenne.

Instrukcje BHP. Część 2.

Instrukcje BHP, jak zaznaczaliśmy w poprzedniej części artykułu, nie są szczególnie precyzyjnie opisane w polskich przepisach. Nie jest na przykład wskazane, jakie są wymagane części składowe instrukcji, natomiast ze względów praktycznych wyróżnia się zwykle 7 takich elementów. Nie mają one koniecznie formy odrębnych zapisów, natomiast są ważne dla spełnienia wymogu kompleksowości instrukcji.

  1. Informacje ogólne. W tej części umieszcza się informacje o tym, jakie kwalifikacje musi mieć pracownik na danym stanowisku, jakie szkolenia musi wcześniej odbyć, jakie badania profilaktyczne musi mieć przeprowadzone i jakie są obowiązujące na danym stanowisku środki ochrony indywidualnej. Można to umownie nazwać punktem „bezpiecznego wejścia” – bez spełnienia tych wymogów stanowisko pracy jest potencjalnie niebezpieczne.
  2. Podstawowe warunki bezpieczeństwa. W tej części omawia się kluczowe elementy wpływające na BHP, a więc nawiązuje również do zagrożeń. Może to dotyczyć przygotowania dróg ewakuacji ze stanowisk zagrożonych pożarem albo podstawowego zabezpieczenia urządzeń ciśnieniowych. Jest to punkt, który umownie nazwiemy „bezpiecznym podejściem” – dzięki realizacji tych postulatów przebywanie w pobliżu stanowiska nie stanowi zagrożenia.
  3. Czynności przygotowawcze. Ten fragment opisuje, co należy zrobić przed przystąpieniem do pracy, a więc jakie elementy maszyn czy urządzeń należy sprawdzić, jak przygotować materiał albo bezpośrednie otoczenie, np. pojemniki odbiorcze itd. Takie „bezpieczne przygotowanie” zapewnia późniejszy bezawaryjny i bezwypadkowy rozruch.
  4. Czynności w czasie pracy, czyli faza „bezpiecznej pracy”. Dzięki zastosowaniu instrukcji zawartych w tym elemencie, np. zakazu palenia praca urządzenia jest bezpieczna dla operatora. Punkt ten można połączyć z kolejnym.
  5. Zabronione czynności eksploatacyjne. Tutaj najczęściej umieszcza się przepisy, których nie da się określić inaczej niż głosem zdrowego rozsądku: niedotykanie ruchomych elementów maszyn, cięcie elementów metalowych nożami do drewna itp.
  6. Czynności końcowe, czyli „bezpieczne wyłączenie”. Ten fragment instrukcji opisuje procedurę zakończenia pracy, uporządkowania stanowiska i ewentualnie przekazania go zmiennikom, jeśli chodzi o przygotowanie do pracy (kwestie organizacyjne znajdują się w kolejnym punkcie).
  7. Uwagi końcowe, czyli procedury alarmowe, droga przekazania stanowiska kolejnej zmianie, uwagi co do wykonania poszczególnych elementów instrukcji albo częste wyjątki.

Poszczególne części instrukcji nie muszą być wizualnie wydzielone – można to zrobić, jeśli instrukcja jest długa, ale często nie ma takiej konieczności. Dobra instrukcja bardziej, niż konkretnym przepisom, czyni zadość potrzebie bezpiecznej organizacji pracy i dlatego nie ma jednego, określonego rozporządzeniem, wzoru instrukcji, ale ustawodawca pozostawia pracodawcy pewną swobodę. Poszczególne części instrukcji muszą następować po sobie w logicznym porządku, ale podział na wspomniane wyżej 7 elementów należy potraktować jako wskazówkę pomagającą tworzyć czytelne instrukcje, a nie jako zasadę, której trzeba bezwzględnie przestrzegać.

Instrukcje BHP. Część 1.

Polskie prawo w kwestii instrukcji BHP jest wyjątkowo mało zrozumiałe. De facto żaden przepis nawet nie zobowiązuje do ich przygotowania wprost, aczkolwiek zapis mówiący o konieczności zaopiniowania instrukcji dla wszystkich stanowisk już istnieje. Jak jednak można zaopiniować dokument, który nie został stworzony? No właśnie. A to nie jest jedyny problem z podstawami prawnymi dla instrukcji BHP.

Czy instrukcja być musi?

Tak. Mówią o tym ogólne przepisy BHP, które stanowią, że dla każdego stanowiska pracy winna być przygotowana odrębna instrukcja BHP. Nie jest jednak jasno powiedziane, kto jest odpowiedzialny za przygotowanie instrukcji. Za udostępnienie ich – drogą dedukcji, bo wprost również nie jest to określone – odpowiedzialnym czyni się przedsiębiorcę (pracodawcę).

Kto tworzy, kto wydaje opinię?

Żaden z przepisów nie mówi, kto ma stworzyć instrukcję BHP. Decyzję tę podejmuje przedsiębiorca, do czego przyznaje mu prawo Kodeks Pracy (art. 100 i 211 pkt 7 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)).

To stanowisko poprzeć można jeszcze innymi przepisami. O tym, że pracodawca wydaje lub udostępnia, ale nie przygotowuje mówią odpowiednio art. 2374 § 2 k.p. oraz § 41 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.), przy czym ten drugi akt wprowadza jedną ważną zmianę, a konkretnie dodaje trzy słowa zmieniające sens poprzednich cytatów: „do stałego korzystania”. Dzięki temu wiadomo, że instrukcja musi być dostępna zawsze dla wszystkich zainteresowanych, a nie może być tylko dokumentem wyprodukowanym po to, aby zaspokoić biurokratyczny głód firmowego archiwum. Mało tego, rozporządzenie precyzuje również, czego instrukcje muszą dotyczyć.

Z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 lipca 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704 z późn. zm.) wynika, że każdą instrukcję musi zaopiniować pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zakres instrukcji.

Oczywiście z rozporządzenia nie wynika dokładnie, jak instrukcja wygląda ani komu i w jakim trybie ją udostępnić, natomiast celowość wydawania instrukcji jest samowyjaśniająca, ponieważ muszą one dotyczyć:

  1. stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników;
  2. obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych;
  3. postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi;
  4. udzielania pierwszej pomocy.

Gotowce w świetle przepisów.

Ponieważ przepisy nie precyzują, kto opracowuje instrukcje, na rynku dostępne są gotowe opracowania dla poszczególnych stanowisk. Problem polega na tym, że o ile droższe wydania spełniają już chociaż wymogi formalne, to nie można powiedzieć, że są wyczerpujące, ponieważ siłą rzeczy nie dotyczą konkretnych stanowisk z ich specyfiką. Stąd też zaleca się, aby instrukcje przygotowywać, a nie kupować.

Miniatura - ikona ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego – informacje wstępne

Ocena ryzyka zawodowego to pierwszy z procesów prowadzących do zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa. Choć wydaje się, że większość potrzebnych informacji można już znaleźć w gotowej postaci w Internecie, nie jest to prawdą i ocenę ryzyka należy przeprowadzić w każdym zakładzie i dla każdego stanowiska oddzielnie, aby mieć pewność, że uwzględnione zostały cechy specyficzne dla danej organizacji.

Norma PN-N-18002 dokładnie precyzuje, czym jest ryzyko zawodowe, przy czym najistotniejszą informacją jest z pewnością fakt, że ryzyko zawodowe powiązane jest z możliwością wystąpienia negatywnych skutków zdrowotnych. Oznacza to, że ocena ryzyka zawodowego ma zapewnić pracownikom, że w czasie pracy nie ucierpi ich zdrowie.

Ocenę ryzyka zawodowego można przedstawić jako analizę bieżącego stanu zabezpieczeń. Ocenie podlega środowisko pracy, definiowane są czynniki szkodliwe, przedsiębrane środki ostrożności i stopień, w jakim dzięki nim można ograniczyć ryzyko konkretnego zdarzenia. Ocena ryzyka zawodowego musi także uwzględniać specyficzne warunki pracy, dzięki czemu możliwe jest również wychwycenie niespecyficznych dla danego zawodu zagrożeń. Przykładem może być ocena ryzyka zawodowego sprzedawcy – co do zasady nie ma zwykle ryzyka poparzenia chemicznego na tym stanowisku, ale w przypadku sprzedawców w sklepie z chemią gospodarstwa domowego należy takie zagrożenie uwzględnić i opisać środki zaradcze.

Cel przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego można jednak rozumieć również nieco inaczej. Wprawdzie naczelnym imperatywem jest obniżenie ryzyka dla zdrowia i życia pracowników tak bardzo, jak to tylko możliwe, ale można na to spojrzeć również z perspektywy ekonomii – każdy wypadek obniża efektywność pracy, zmniejsza wydajność i ogranicza rentowność przedsiębiorstwa, nawet jeśli nie bierze się pod uwagę potencjalnych konsekwencji cywilnoprawnych zdarzenia.

Tabela: stopniowanie ryzyka

Tabelaryczna ocena ryzyka zawodowego

Źródło: pip.gov.pl

Ocena ryzyka zawodowego jest analizą wymuszoną odpowiednimi przepisami. Do przeprowadzenia takowej zobligowany jest każdy pracodawca, ale – co ważne – przepisy nie precyzują w sposób jasny i pełny, w jaki sposób ocenę taką się przeprowadza. Stąd też dziś dominują dwa trendy – byle jaka analiza, która nic nie daje, przeprowadzana przed przedsiębiorców, dla których liczą się tylko krótkoterminowe zyski, albo rzetelna ocena przeprowadzana przez zewnętrznych ekspertów, która ma naprawdę pomóc w zapewnieniu najwyższego standardu bezpieczeństwa, a przy okazji przyczynić się również do wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstwa w dłuższej perspektywie czasowej. To drugie podejście ma też tę zaletę, że bezpieczeństwo pracy jest regulowane różnymi aktami normatywnymi, więc zaangażowanie do jego oceny kogoś, kto potrafi wychwycić biurokratyczne niuanse, ma duże znaczenie dla prawnej sytuacji firmy. Warto też zauważyć, że dobrze przygotowana ocena ryzyk zawodowych dla poszczególnych stanowisk zdecydowanie ułatwia przygotowanie dokumentów szczegółowych, w tym instrukcji BHP i polityki bezpieczeństwa, jeśli taka w firmie obowiązuje. Z kiepską oceną ryzyka nie da się uzyskać równie dobrych efektów.

Instrukcje BHP - uwarunkowania

Instrukcje BHP – jak, kiedy, jakie elementy zawierają?

Instrukcje BHP – źródło dokumentu

Kodeks Pracy wymaga, aby pracodawcy organizowali w swoich zakładach pracę w sposób bezpieczny i higieniczny, a także informowali pracowników o sposobach pracy, występujących zagrożeniach itp.

Co do obowiązków informacyjnych, w tematyce bezpiecznej pracy są ku temu dedykowane 3 działania:

  • Szkolenia BHP, w zakres których wchodzą kwestie prawne ogólne i wewnątrzzakładowe, kwestie prawidłowego organizowania stanowisk pracy, postępowania na wypadek pożaru, wypadku i awarii, a także informacje o wypadkach, które wcześniej wystąpiły w zakładzie.
  • Ocena ryzyka zawodowego: z niej pracownik ma się dowiedzieć przede wszystkim, co mu grozi na stanowisku pracy i w jaki sposób się zabezpieczyć przed każdym typem zagrożeń.
  • Instrukcje BHP – w których pracodawca informuje o czynnościach na stanowisku pracy dozwolonych, zabronionych, a także o niektórych innych kwestiach (o nich poniżej).

Instrukcje BHP – czego dotyczą?

Instrukcje BHP sporządzane są dla:

  • stanowisk pracy – np. Instrukcja BHP na stanowisku pracy z komputerem
  • poszczególnych procesów pracy – np. Instrukcja BHP przy stawianiu rusztowań
  • poszczególnych maszyn – np. Instrukcja BHP przy obsłudze pilarki tarczowej formatowej

Ważne jest, że to pracodawca ustala (np. w porozumieniu ze służbą BHP), czy na danym stanowisku pracy wystarczająca jest instrukcja BHP – jedna dla całego stanowiska i wszystkich procesów i maszyn, czy może niektóre procesy pracy, lub maszyny wymagają odrębnych, bardziej szczegółowych instrukcji BHP.

Instrukcje BHP – kiedy są sporządzane?

Nowe stanowisko pracy / nowa maszyna / nowy proces pracy:

W myśl przepisów, pracodawca ma miesiąc czasu na zidentyfikowanie zagrożeń na nowo powstałych stanowiskach pracy (oraz na ew. przeprowadzenie badań środowiska pracy), oraz uregulowanie kwestii związanych z obowiązkami informacyjnymi, w tym z instrukcjami BHP.

Zmiany na stanowiskach pracy:

Jeśli na stanowisku pracy nastąpiła ISTOTNA ZMIANA, mająca wpływ na bezpieczeństwo pracowników, wtedy konieczne jest ponowienie instrukcji BHP (a także oceny ryzyka, ew. innych dokumentów powiązanych). Tak samo, zasada istotnej zmiany decyduje o konieczności zmienienia instrukcji BHP dla procesu pracy, bądź maszyny.

Przykłady:

  1. Na stanowisku pracy z komputerem, w pomieszczeniu, w którym odbywa się praca, pracodawca zorganizował remont, w jego trakcie zmieniono kolor ścian z beżowego na błękitny. Taka zmiana nie ma wpływu na bezpieczeństwo pracowników i o ile była jedyną zmianą na stanowisku, nie potrzeba zmieniać instrukcji BHP.
  2. Firma wypożyczająca i stawiająca rusztowania zakupiła podnośnik koszowy, by ułatwić pracownikom stawianie rusztowań. Zmienia się organizacja pracy, zmieniają się uprawnienia, jakimi chociaż część załogi powinna się legitymować – zmiany są ISTOTNE. Zatem trzeba instrukcję BHP uaktualnić.
  3. Pracodawca zmienił konstrukcję maszyny – frezarki numerycznej. Zmiana polegała na usunięciu osłon stałych części roboczej, oraz zastąpieniu ich fotokurtyną. Urządzenie nadal jest bezpieczne, ale zmienia się zakres czynności sprawdzających sprawność zabezpieczeń przed pracą – zmiana jest ISTOTNA, a aktualizacja instrukcji BHP jest wymagana.

Instrukcje BHP – jak zapoznawać pracowników?

  • Nowych pracowników zapoznaje się z instrukcjami BHP przynależnymi do ich stanowisk w czasie instruktażu stanowiskowego, to samo dotyczy pracowników przenoszonych na inne stanowiska.
  • Podczas zmian instrukcji BHP – konieczne jest przeprowadzenie ponownego instruktażu stanowiskowego. Konieczność ponowienia instrukcji BHP podpowiada, ze na stanowisku nastąpiły na tyle istotne zmiany, że i tak szkolenie stanowiskowe jest wymagane.
  • W trakcie pracy: powinna obowiązywać zasada stałej dostępności, a zatem instrukcja BHP może być wywieszona na tablicy ogłoszeń, może być umieszczona w szafce serwisowej dla danej maszyny. Może to być kopia.

Instrukcje BHP – jakie elementy składowe?

Wymagania co do treści instrukcji BHP określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).

W skrócie, w instrukcji BHP powinny znaleźć się informacje:

  • Ogólne, jak rodzaj kwalifikacji niezbędnych do przystąpienia do pracy na stanowisku / przy procesie pracy / na maszynie, warunki początkowe podjęcia pracy itp.
  • Czynności konieczne przed rozpoczęciem pracy, by praca była bezpieczna i nie rodziła zagrożeń dla pracownika, ani innych osób
  • Czynności niezbędne w trakcie pracy (niezbędne z punktu widzenia zarówno BHP, jak i prawidłowej, niezakłóconej i jak najmniej uciążliwej pracy)
  • Czynności po pracy – np. związane z przekazaniem zmiany, z rejestrowaniem rożnych zdarzeń podczas zmiany roboczej itp.
  • Zasady postępowania podczas wypadku, pożaru, awarii

Dodatkowo, dobrą praktyką jest zawarcie w instrukcji BHP informacji o:

  • Czynnościach zabronionych
  • Uprawnieniach pracowniczych (np. na wypadek wystąpienia zagrożenia – prawo do powstrzymania się od pracy, lub oddalenia z miejsca zagrożenia)
  • Pierwszej pomocy w typowych dla procesu pracy / stanowiska / maszyny wypadkach przy pracy

Sporządzenie instrukcji BHP, zatwierdzenie dokumentu

Przepisy nie regulują, kto ma sporządzić instrukcję BHP, zatem może to być sam pracodawca, może to być przełożony na stanowisku, może także być to służba BHP, lub zespół powstały z różnych pracowników, mających wiedzę o pracy na stanowisku / maszynie / procesie pracy.

Zatwierdza i przekazuje do stosowania instrukcję BHP sam pracodawca, z zastrzeżeniem, że wcześniej taki dokument winien być skonsultowany z przedstawicielem pracowników.

Charakterystyka wypadków zrównanych z wypadkami przy pracy

Istnieje w przepisach pewna grupa wypadków, które, choć nie zachodzi w ich przypadku bezpośredni związek z wykonywaniem czynności służbowych, traktowane są na równi z wypadkami przy pracy. Tego rodzaju sytuacje dotyczą zdarzeń, które, choć nie są bezpośrednio związane z pracą, mogą mieć miejsce jedynie w przypadku pracownika danej firmy. Brzmi to nieco zawile, ale ze względów praktycznych takiego stopnia abstrakcji wymaga sformułowanie przepisów.

Wypadki zrównane z wypadkami przy pracy

Aby ułatwić praktyczne rozpoznanie okoliczności wypadku i umożliwić stwierdzenie, czy w konkretnym przypadku zaistniał wypadek równoważny wypadkowi przy pracy, czy nie, wprowadzono dodatkowe charakterystyki dla trzech rodzajów sytuacji, w których dochodzi do wypadków. W rozumieniu przepisów za wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy dochodzi:

  • jeśli pracownik realizuje zadania zlecone przez działające w obrębie zakładu jednostki związkowe. Warunkiem oczywiście jest odpowiedni poziom bezpieczeństwa zapewniany przez środki ochrony indywidualnej i inne zabezpieczenia w czasie trwania czynności – gdyby do wypadku doszło z racji złego zabezpieczenia miejsca działania albo niedostosowania zadań do kompetencji pracownika, nadal można mówić o wypadku, ale jego klasyfikacja jest sprawą bardziej skomplikowaną;
  • jeśli pracownik przebywa w podróży służbowej, a rozpatrywane zdarzenie ma związek z zadaniami, które zostały powierzone pracownikowi na czas podróży. Wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy będzie więc wypadek drogowy w czasie przejazdu na szkolenie lub w miejscu odbywania spotkań służbowych, ale już wypadek w czasie wolnym – nie;
  • jeśli pracownik odbywa służbę w jednostce samoobrony lub zakładowej straży pożarnej, przy czym w tym przypadku nie ma znaczenia, czy miejsce służby znajdowało się na terenie zakładu pracodawcy czy poza nim.

Wypadki zrównane z wypadkami przy pracy – podsumowanie graficzne

Wypadki zrównane z wypadkami przy pracy: infografika

Infografika: wypadki zrównane z wypadkami przy pracy

Nadal w mocy pozostają oczywiście podstawowe kryteria charakterystyczne wypadku: nagłość zdarzenia, zewnętrzna przyczyna oraz konsekwencje, do których zalicza się uraz lub śmierć pracownika. W przypadku wypadków zrównanych z wypadkami przy pracy obowiązują te same zasady ustalania okoliczności i pracownik nabywa w związku z wypadkiem identyczne prawa do zasiłków.

Co ważne, wypadkowi zrównanemu z wypadkiem przy pracy może ulec jedynie pracownik. To oznacza, że wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy nie może zostać stwierdzony w przypadku osób pobierających stypendia, przyuczanych do zawodu ani pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych. Katalog wyłączeń jest zresztą szerszy, jednak pozostałe sytuacje mają miejsce stosunkowo rzadko, w związku z tym również praktyka orzecznicza jest uboższa.

Podsumowując: zrównanie wypadku z wypadkiem przy pracy ma wymiar formalny, ponieważ dotyczy jedynie kwestii związanych ze sporządzaniem dokumentacji powypadkowej. Nie wpływa to natomiast na uprawnienia pracownika, zmianie nie ulega również sama definicja wypadku ani warunki uznania danego zdarzenia za związane z pracą – w tym przypadku katalog wygląda nieco inaczej, jednak ciągłość przyczynowo-skutkowa między zatrudnieniem a wypadkiem pozostaje zachowana, ponieważ osoby niezatrudnione nie mogą ulegać wypadkom przy pracy, ergo tej kwestii również zrównanie nie zmienia.

Dodatkowe informacje:

Infografika na temat wypadków zrównanych z wypadkami przy pracy – pobierz.

Wypadek przy pracy - kiedy zdarzenie nim jest? Miniaturka - P.W. LJM Leszek Maruszczyk

Wypadki przy pracy: cz. 1 – kiedy jest wypadek?

Po dłuższych blogowych „wakacjach” wracamy do publikowania materiałów informacyjnych z zakresu BHP i Prawa Pracy na blogu.

Na „pierwszy ogień” idzie tematyka wypadków przy pracy. Tematyka bardzo rozległa, a zatem powstanie cały cykl wpisów, traktujących o różnych aspektach postępowania powypadkowego i związanych z nim kwestii. Dziś część pierwsza, w której odpowiemy sobie na pytanie:

Co jest wypadkiem przy pracy, a co nie jest?

Informacja: jeśli nie chcesz czytać całego tekstu, zobacz na dole wpisu film, w którym skompresowaliśmy treść tego artykułu 🙂

W tym miejscu warto zacząć od podstaw prawnych, konkretnie od najważniejszego aktu prawnego,

Ustawy  z dnia 30 października 2002 r.  o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy  i chorób zawodowych.

W wymienionej Ustawie w punkcie trzecim odnajdujemy definicję wypadku przy pracy:

Art. 3. 1. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1)     podczas   lub w   związku   z wykonywaniem   przez   pracownika   zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2)     podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3)     w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Dalsze podpunkty punktu trzeciego Ustawy regulują kwestie zdarzeń zrównanych z wypadkami przy pracy, oraz kwestie ochrony prawnej po wypadkach m.in. osób wykonujących takie zawody, jak rolnik, sportowiec, poseł i senator, celnik, duchowny, a także osób zatrudnionych na podstawie agencyjnej umowy o pracę i innej.

Kiedy jest wypadek przy pracy infografika P.W. LJM Leszek Maruszczyk

Wchodząc w szczegóły powyższej definicji, omówmy poszczególne warunki uznania zdarzenia za wypadek przy pracy:

Nagłość zdarzenia

Zdarzenie nagłe oznacza, że czynniki, które rozstroiły zdrowie poszkodowanego, trwały nie dłużej, niż jedna zmiana robocza, łącznie z nadgodzinami.

Przyczyna zewnętrzna

W postępowaniu powypadkowym bardzo dużą rolę odgrywa analiza przyczyn wypadku, przede wszystkim po to, by zapobiegać im w przyszłości. Jednak analiza przyczyn zdarzenia (jeszcze na etapie przed uznaniem zdarzenia za wypadek przy pracy) jest również istotna z tego względu, że aby zdarzenie mogło zostać uznane za wypadek przy pracy, przynajmniej jedna z jego przyczyn musi być przyczyną zewnętrzną – zlokalizowaną „poza” poszkodowanym (szerzej ta kwestia omówiona zostanie w jednym z kolejnych wpisów).

Konieczność wystąpienia urazu, lub śmierci

Zespół powypadkowy ocenia bądź samodzielnie, bądź w porozumieniu z lekarzem, czy uszczerbek na zdrowiu powstały w wyniku zdarzenia, miał charakter urazowy. Zatem wszelkie choroby (np. zapalenie opon mózgowych), nawet jeśli w jakimś stopniu powiązane z wykonywaną pracą, nie są podstawą do uznania zdarzenia za wypadek przy pracy (w większości przypadków, są jednak wyjątki od tej reguły).

Podstawą do uznania zdarzenia za wypadek przy pracy, jest także zgon poszkodowanego w okresie do sześciu miesięcy od daty wypadku, o ile zgon ma związek z wypadkiem.

Związek z wykonywaną pracą

Zdarzenie, które nastąpiło wskutek wykonywania czynności prywatnych przez pracownika, nie może być uznane za wypadek przy pracy. Przykładowo: jeśli pracownik opuści stanowisko pracy i uda się np. po prywatne zakupy (nawet za wiedzą i zgodą pracodawcy), a w trakcie drogi do sklepu wydarzy się wypadek komunikacyjny, to zdarzenie, które spotkało takiego pracownika nie może być uznane za wypadek przy pracy.

Słowem zakończenia: aby zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy, spełnione muszą być wszystkie z czterech powyżej przedstawionych kryteriów. Niespełnienie chociaż jednego z nich skutkuje nieuznaniem zdarzenia za wypadek przy pracy.

Podsumowanie – streszczenie artykułu – film „Co jest wypadkiem przy pracy”:

Kiedy zdarzenie jest wypadkiem – dodatkowe materiały

W kolejnych wpisach omówimy bardziej szczegółowo kwestie powyższych kryteriów, decydujących o zakwalifikowaniu wypadku, jako wypadku przy pracy.

umowy cywilnoprawne - o dzieło, umowa zlecenie- czy trzeba przeprowadzać szkolenie BHP?

BHP – nowy rok, nowe obowiązki – ZUS IWA, Z-10

Każdy nowy rok niesie dla służby BHP nowe obowiązki. Dodatkowo są one natężone w styczniu każdego nowego roku.

ZUS IWA, GUS Z-10, analiza BHP

Obowiązki, o których mowa, musi wypełniać służba BHP w każdym zakładzie, a więc zarówno:

  • Pracodawcy wypełniający zadania służby BHP w mikro przedsiębiorstwach
  • Pracownicy etatowi wypełniający w zakładzie zadania służby BHP (zarówno jako komórki BHP jednoosobowe, wieloosobowe i komisje d.s. bezpieczeństwa i higieny pracy)
  • Specjaliści spoza zakładu, którzy na podstawie odrębnej umowy wypełniają obowiązki służb BHP

Terminy składania ZUS IWA, GUS Z 10, Sporządzania analizy stanu BHP

Obowiązki pracodawców i służb BHP w nadchodzącym, 2015 roku – w skrócie

BHP w nowym roku – jakie nowe obowiązki?

  • Urząd Statystyczny: Z – 10 – Sprawozdanie o warunkach pracy – wypełniają zakłady wytypowane przez Urząd Statystyczny do tego badania, co w praktyce oznacza, że większość pracodawców i służb BHP obowiązek ten ominie. Dla pracodawców wytypowanych przez GUS do badania:
    Termin wypełnienia i dostarczenia sprawozdania do GUS: do 15 stycznia.
    Zobacz druk GUS Z-10 wraz z poradnikiem jak wypełniać – pobieranie.
  • Zakład Ubezpieczeń Społecznych: ZUS IWA – Informacja o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe;
    Termin wypełnienia i złożenia do odpowiedniego oddziału ZUS: do 31 stycznia
    Zobacz jak wypełniać ZUS IWA – pobieranie
  • Analiza stanu BHP – przepisy nie określają dokładnie, kiedy okresowa analiza stanu BHP ma być wykonywana, narzucają jedynie, by miało to miejsce nie rzadziej niż raz w roku. Stąd po prostu wygodnie jest robić tę analizę po zakończeniu roku kalendarzowego, już po podliczeniu wszystkich danych niezbędnych do analizy (dane odnośnie wypadków przy pracy, sporządzonych ocen ryzyka zawodowego, dane odnośnie kontroli z Inspekcji Pracy, ZUS, bądź innych organów nadzoru nad warunkami pracy, dane odnośnie szkoleń, profilaktyki i wiele innych). Oczywiście pracodawca i/lub służba BHP może ustalić większą częstotliwość, lub częstotliwość roczną, ale pokrywającą się z rokiem księgowym (spółki), zamiast roku kalendarzowego;

 

Ten wpis został wyszukany dzięki frazom:

  • z-10 druk za 2015 rok
Ikona - statystyki wypadków na tle zdarzeń potencjalnie wypadkowych

Zdarzenia potencjalnie wypadkowe

Zdarzenia potencjalnie wypadkowe to element w zarządzaniu bezpieczeństwem, który bardzo często jest traktowany po macoszemu.

Obowiązki pracodawcy odnośnie zdarzeń potencjalnie wypadkowych

Pracodawca zobowiązany jest do prowadzenia rejestru takich zdarzeń – jest to punkt wyjścia do ich późniejszej analizy. Analiza zaś jest dobrym fundamentem do:

  • zaproponowania właściwych działań zapobiegawczych przez służbę BHP i w efekcie do
  • zmniejszenia ilości wypadków przy pracy,

Zdarzenia potencjalnie wypadkowe – obowiązki pracowników

Przede wszystkim pracownicy

muszą zgłaszać wszelkie niebezpieczne sytuacje!

Trzeba sobie uświadomić, że ani służba BHP, ani kierownictwo w firmie nie jest w stanie monitorować wszelkich niebezpiecznych sytuacji bez pomocy samych pracowników.

Tutaj widzimy ważną rolę odpowiednich szkoleń BHP, na których między innymi omówiona zostanie problematyka zgłaszania zdarzeń niebezpiecznych.

Jeśli zauważone niebezpieczeństwo grozi bezpośrednimi skutkami,

pracownicy powinni:

  • Zabezpieczyć element stwarzający ryzyko
  • Powiadomić wszelkie osoby potencjalnie zagrożone
  • Powstrzymać się od pracy, lub oddalić z miejsca zagrożenia (na podstawie Artykułu 210 Kodeksu Pracy) i powiadomić przełożonego.

Należy dodać, że jeśli nastąpi zdarzenie potencjalnie wypadkowe i niebezpieczne, które nie będzie zgłoszone przełożonym, ani służbie BHP, a w późniejszym czasie wydarzy się z tego tytułu wypadek, to pracodawca może ukarać pracowników winnych zaniedbania karą porządkową.

Statystyki – zdarzenia potencjalnie wypadkowe kontra wypadki:

 

Wypadki wskutek niezgłaszania niebezpieczeństw

Wypadki wskutek niezgłaszania niebezpieczeństw

Powyższą infografikę możesz także wykorzystać w twoim zakładzie pracy w niezmienionej formie, w tym celu pobierz ten plik Wypadki vs niezgłaszanie sytuacji niebezpiecznych.
Jeśli chcesz, możesz go też rozesłać swoim znajomym, może kogoś ustrzeże to od wypadku.

Ten wpis został wyszukany dzięki frazom:

  • zdarzenie potencjalnie wypadkowe
obowiązki pracodawcy a BHP

Bezpieczeństwo w ZOO

Ostatnimi czasy nasza firma miała okazję przeprowadzić szkolenie dodatkowe z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dla firm zewnętrznych w Opolskim Ogrodzie Zoologicznym.

W ZOO ważna jest zabawa, ale także bezpieczeństwo.

Bezpiecznie w ZOO

Opolskie ZOO – tu też jest bezpiecznie!

Dla pracowników takich firm przygotowaliśmy ulotkę informacyjną na temat zasad pracy i obecności w ZOO.

Jest to dokument uniwersalny, który zastosowanie będzie mieć także dla zwiedzających, zatem zapraszamy do pobrania ulotki:

>>Pobierz Ulotkę na temat bezpieczeństwa w ZOO<<

Podzieliliśmy w niej informacje na 3 obszary związane z bezpieczeństwem:

  • bezpieczeństwo zwierząt
  • bezpieczeństwo pracowników
  • bezpieczeństwo innych osób, w tym zwiedzających

Zapraszamy też do komentowania – napisz, czy te materiały Ci się podobają, jakie masz życzenia i uwagi.